Α.Π. 27967    Αθήνα 9 Οκτωβρίου 2001

Π ρ ο ς

Τους Εκπροσώπους του ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ

Στις ΕΠΑΕ της χώρας

ΠΛΑΙΣΙΟ ΘΕΣΕΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ

ΤΩΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΩΝ ΕΠΙΤΡΟΠΩΝ

Απόφαση 03/10 /2001 του ΔΣ του ΣΑΔΑΣ - ΠΕΑ

  Η Πανελλήνια Ένωση Αρχιτεκτόνων και οι Αρχιτεκτονικοί Σύλλογοι επί σειρά ετών παρεμβαίνουν με στόχο την εύρυθμη λειτουργία των ΕΠΑΕ, την επίλυση λειτουργικών προβλημάτων και την υπηρέτηση του σκοπού για τον οποίο συστάθηκαν .

Το ΔΣ του ΣΑΔΑΣ – ΠΕΑ με παραστάσεις και έγγραφά του προς το ΥΠΕΧΩΔΕ πρότεινε τον αριθμό των ΕΠΑΕ για την Αττική και Θεσ/νίκη που πρέπει να καθοριστούν και ζήτησε τη λειτουργική αναβάθμισή τους, ενώ αναμένει τη συγκρότηση του ΑΠΑΣ και τη ρύθμιση της αποζημίωσης των μελών των ΕΠΑΕ.

Επίσης ορίστηκαν σε συνεργασία με τους Συλλόγους – Τμήματα και μετά από δημόσια πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος οι νέοι εκπρόσωποι σε όλες τις ΕΠΑΕ της χώρας.

Υπενθυμίζεται  ότι στο Συντονιστικό του Βόλου συζητήθηκε το πλαίσιο λειτουργίας των ΕΠΑΕ και εγκρίθηκαν θέσεις και προτάσεις για τη λειτουργική αναβάθμιση των αρχιτεκτονικών επιτροπών (24. 05. 1998).

Το ΔΣ σε συνεδριάσεις του συζήτησε λεπτομερώς το θέμα και διατύπωσε ακριβώς το πλαίσιο πάνω στο οποίο πρέπει να κινούνται όλοι οι εκπρόσωποί μας σχετικώς με τις λειτουργίες των αρχιτεκτονικών επιτροπών.

 

Επειδή λοιπόν διαπιστώνεται πως βασικά προβλήματα παραμένουν  όπως :

§        Η έλλειψη κοινής στρατηγικής και κοινής αντίληψης οδηγεί μερικές φορές σε αποκλίνουσες αποφάσεις των επιτροπών για παρόμοια θέματα, με αποτέλεσμα τη δημιουργία προστριβών μεταξύ συναδέλφων και μελών των ΕΠΑΕ.

§        Η ποιοτική ανομοιογένεια των μελών των ΕΠΑΕ διότι όσο και αν δεχθούμε ότι υπάρχει κοινό γνωστικό επίπεδο αφετηρίας για όλους, πρέπει άλλο όσο να δεχθούμε ότι η καθημερινή πρακτική και εμπειρία διαμορφώνει την τελική αρχιτεκτονική έκφραση του καθενός και χαρακτηρίζει το επίπεδό του.

§        Σε πολλές περιπτώσεις είναι δύσκολη η επικοινωνία μεταξύ επιτροπής και μελετητών λόγω έλλειψης του απαραίτητου γνωστικού υπόβαθρου    του μελετητή, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις αυξημένων αισθητικών απαιτήσεων ή λόγω αδυναμίας αφομοίωσης των υποδείξεων, σε μελέτες που υποβάλλονται κυρίως από μη αρχιτέκτονες, με αποτέλεσμα την παραγωγή κακέκτυπων που η Επιτροπή καλείται να προσυπογράψει.

§        Η έλλειψη επικοινωνίας και συνεργασίας μεταξύ πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας επιτροπής με στόχο την ανταλλαγή απόψεων και εμπειριών στο κοινό αντικείμενο και η λειτουργία της δευτεροβάθμιας ως «εφετείου» με αναφορές σε τυπικά κυρίως σημεία (όπως προκύπτει από το θεσμικό πλαίσιο).

§        Οι αρμοδιότητες της επιτροπής ως προς τις εγκρίσεις θέσης, υπέρβασης ποσοστού κάλυψης και διαμορφώσεων δεν οριοθετούνται σαφώς αφήνοντας μεγάλα περιθώρια παρεκκλίσεων και ανάλογων πιέσεων από μέρους των μελετητών ή των ιδιοκτητών, η Πανελλήνια Ενωση Αρχιτεκτόνων έχοντας υπόψη τη διαχρονική εξέλιξη και τα προβλήματα του ΕΠΑΕ, εκφράζει τις παρακάτω θέσεις οι οποίες :

§        Πρέπει να αποτελέσουν τη βάση για τη λειτουργία των αρχιτεκτόνων

§        Πρέπει να υιοθετηθούν από την πολιτεία και τους Φορείς

ώστε να ενδυναμωθεί ο ρόλος των επιτροπών στην κατεύθυνση της βελτίωσης του παραγόμενου έργου.

 

Α. ΕΝΙΑΙΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΚΡΙΣΗΣ – ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ

 

01.   Οι μελέτες διαβιβάζονται στην ΕΠΑΕ, ύστερα από έλεγχο πληρότητας και εφαρμογή των πολεοδομικών διατάξεων από την Υπηρεσία. Η τήρηση των νόμων και η απαρέγκλιτη τήρηση των όρων αυτών αποτελούν την απαραίτητη προϋπόθεση για την ίδια τη λειτουργία των ΕΠΑΕ.

02.   Λεπτομερής καθορισμός προδιαγραφών των προς υποβολή ελέγχου μελετών . Για μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα στην παρουσίαση κάθε μελέτης είναι απαραίτητος ο έλεγχος ένταξης της κατασκευής στο περιβάλλον σε σχέση με ύψη, όγκους, στοιχεία όψεων και τον εν γένει χαρακτήρα της περιοχής και όχι μόνο η αντιμετώπιση της αισθητικής, κάθε κτιρίου μεμονωμένου. Πρέπει λοιπόν να ελέγχεται με την άρτια παρουσίαση της μελέτης μαζί με την υποβολή ευκρινών φωτογραφιών, αναπτυγμάτων, μηκοτομών και άλλων  στοιχείων (ανάλογα με την κλίμακα και τις απαιτήσεις του έργου ), η συνέπεια προς τις παρακάτω αρχιτεκτονικές και πολεοδομικές προδιαγραφές :

Αρχιτεκτονικές προδιαγραφές

§        Τήρηση βασικών αρχών της Αρχιτεκτονικής

§        Κλίμακα μεγέθους αναλογιών και σχημάτων

§        Σχέσεις πλήρων  και κενών

§        Επιλογή υλικών και μέθοδοι κατασκευής

Πολεοδομικές προδιαγραφές

§        Σχέσεις κτιρίου και περιβάλλοντος χώρου

§        Σχέσεις τοπίου – ελεύθερων χώρων

§        Σχέσεις κτιρίου και κάλυψης στο οικόπεδο

§        Διαλεκτική ένταξη του κτιρίου (διατήρηση του υπάρχοντος πολεοδομικού ύφους ή ένταξη κατ’ αντίθεση με το περιβάλλον πολεοδομικό ύφος)

Επίσης στοιχεία που προσδιορίζουν τη χρήση ή λειτουργία του κτίσματος, όπως επιγραφές τυχόν διαφημίσεις κ.λ.π. να εντάσσονται στην αρχιτεκτονική σύνθεση από την αρχή της μελέτης και όχι να παρατηρείται η προσθετική κάλυψη και αλλοίωση των επιφανειών των όψεων των κτιρίων με μεμονωμένα και ετερόκλιτα στοιχεία.

03.   Πρέπει να εφαρμόζονται με συνέπεια τα εδάφια στ και η του άρθρου 3 της υπ. Αριθμ. 31252/87 Υπουργικής απόφασης με την οποία « ... οι μελέτες ελέγχονται από τις ΕΠΑΕ με βάση την αρχιτεκτονική άποψη που επέλεξε ο μελετητής, ο έλεγχος αφορά τη σωστή και ολοκληρωμένη έκφρασή της, η δε τυχόν απορριπτική απόφαση της ΕΠΑΕ πρέπει να αιτιολογείται με σαφήνεια....»  Σκοπός του ελέγχου είναι σύμφωνα με την παραγρ. 4 43424/7604/88 Υπουργικής απόφασης «να εξασφαλίζονται οι καλύτεροι δυνατοί όροι διαβίωσης των χρηστών τόσο των υπαρχόντων όσο και των νεοανεγειρόμενων κτιρίων, παράλληλα με τη προστασία του περιβάλλοντος, την κατά το δυνατό διατήρηση των φυτειών και τη λειτουργικότερη οργάνωση των ακαλύπτων χώρων του οικοπέδου και ολόκληρου του οικοδομικού τετραγώνου » . Οι όροι διαβίωσης πρέπει να εκτιμώνται σύμφωνα με τα σταθερότυπα φωτισμού, αερισμού και ηλιασμού, τη λειτουργικότητα της κάτοψης του νεοαναγειρόμενου κτιρίου, τη διατήρηση του υφιστάμενου πρασίνου όχι μόνο γενικά αλλά και με τη δυνατότητα να ενταχθεί λειτουργικά στη συγκεκριμένη μελέτη και την εξασφάλιση της ιδιωτικότητας.

04.   Πρέπει να αναδειχθεί η πραγματική αξία της αιτιολογικής έκθεσης σαν ουσιαστικό και όχι τυπικό στοιχείο της μελέτης. Η έκθεση αυτή πρέπει να επεξηγεί ολοκληρωμένα την πρόταση, να αναφέρεται στα χαρακτηριστικά του οικοπέδου και του ευρύτερου χώρου, τους περιορισμούς που αντιμετώπισε ο μελετητής και τα αιτήματα του εργοδότη, ώστε να αναπτυχθούν και να προβληθούν τα κοινά σημεία αναφοράς μεταξύ της επιτροπής και του μελετητή, να διευκολυνθεί το ίδιο το έργο της και η προσέγγιση προς την κρινόμενη μελέτη.

Επίσης η διατύπωση των παραμέτρων που λήφθηκαν υπόψη, των αξόνων οργάνωσης της μελέτης θα απεικονίσουν με σαφήνεια την ποιότητα της μελέτης και θα θέσουν σε αντικειμενική βάση το διάλογο του μελετητή με τα μέλη της ΕΠΑΕ.

05.   Ο σεβασμός στην ελευθερία του μελετητή δε μπορεί να γίνεται πρόσχημα για την «απελευθέρωση» από τους στοιχειώδεις κανόνες της αρχιτεκτονικής.

 

Η μεθοδολογική προσέγγιση απαιτεί :

§        Η κρίση να βασίζεται στις απόψεις και τη λύση που προτείνει ο μελετητής. Ο έλεγχος θα γίνεται με στόχο την πληρότητα και τη συνέπεια της μελέτης ως προς την αρχιτεκτονική άποψη που επιλέγεται καθώς και σε σχέση με τη λειτουργία και την ένταξη στο ευρύτερο περιβάλλον.

§        Θεωρούμε απαραίτητη την παρουσία μελετητή με το απαραίτητο γνωστικό υπόβαθρο στην αντιμετώπιση μελετών με αυξημένες λειτουργικές και αισθητικές απαιτήσεις.

§        Κύριο μέλημα των ΕΠΑΕ θα πρέπει να είναι, ο αποκλεισμός των «προδήλως» ακαλαίσθητων προτάσεων.

§        Σε καμιά περίπτωση τα μέλη των ΕΠΑΕ δεν θα διορθώνουν τις μελέτες στα σχέδια των μελετητών.

§        Εάν δεν παρίσταται ο μελετητής και στην περίπτωση που η επιτροπή έχει σοβαρούς λόγους να μην εγκρίνει τη μελέτη, θα πρέπει να αναβάλλεται η λήψη οριστικής απόφασης, για την επόμενη συνεδρίαση, ειδοποιώντας το μελετητή να παρευρεθεί για να του δοθεί η δυνατότητα να παρουσιάσει την άποψη στην οποία στηρίχθηκε η σύνταξη της μελέτης.

§        Δεν επιτρέπεται οι ΕΠΑΕ να κάνουν μονοσήμαντες υποδείξεις για τη διόρθωση της υπό έλεγχο μελέτης ούτε μπορούν να υποκαταστήσουν την έλλειψη μιας κεντρικής ιδέας στην αρχιτεκτονική σύνθεση. Είναι αρμοδιότητα του μελετητή, αν έχει πεισθεί, να επέμβει και να τροποποιήσει την εργασία του. Αν και τα δύο μέρη εμμένουν στις απόψεις τους, είναι προφανώς δικαίωμα του μελετητή να προσφύγει στη Β’ βάθμια ΕΠΑΕ αντικρούοντας τη διαφωνία με την πρωτοβάθμια.

§        Η γνωμοδότηση της επιτροπής, η έγκριση αλλά και ενδεχομένως η απορριπτική απόφαση πέραν του ότι πρέπει να είναι αιτιολογημένες, πρέπει να τηρούνται στα πρακτικά της επιτροπής και απόσπασμα αυτών να διαβιβάζονται στο μελετητή.

§        Η αντικειμενική εξέταση, η λειτουργία της επιτροπής, η αποφυγή παρεμβάσεων από εξωγενείς παράγοντες, η εισαγωγή των θεμάτων στην ΗΔ, η τήρηση πρακτικών , η τήρηση ποιοτικών ποσοτικών στοιχείων και αντιπροσωπευτικών δειγμάτων μελετών αποτελούν τις υποχρεώσεις των εκπροσώπων μας στις ΕΠΑΕ.

§        Υποχρέωση των εκπροσώπων των Συλλόγων είναι ακόμα να ενημερώνουν το συλλογικό όργανο διοίκησης για πιθανά προβλήματα, τις δραστηριότητες, τις εκτιμήσεις, τις προτάσεις τους.

 

Β. ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ – ΔΙΕΥΡΥΝΣΗ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΚΑΙ ΥΛΙΚΟΤΕΧΝΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΦΟΡΕΙΣ

 

Η αναβάθμιση του ρόλου των ΕΠΑΕ συναρτάται άμεσα με την ουσιαστική υιοθέτηση του θεσμικού ρόλου που καλούνται να υπηρετήσουν. Τόσο η διεκπεραιωτική λογική όσο και απομάκρυνση τους από τις σημερινές πραγματικότητες πρέπει να αποκλειστούν.

Πρέπει όμως, οι στοιχειώδεις κανόνες άσκησης της αρχιτεκτονικής και της τήρησης των νομίμων και επιβαλλόμενων διαδικασιών, να τηρούνται από όλους τους συντελεστές που παρεμβαίνουν στο έργο των ΕΠΑΕ.

Κατ’ αυτήν την έννοια η τήρηση των πολεοδομικών διατάξεων, ο έλεγχος πληρότητας των μελετών, ο έλεγχος των διαφόρων μελετών των δημοσίων φορέων και οργανισμών, πρέπει να αποτελέσουν μόνιμα μέλημα των Υπηρεσιών της πολεοδομίας.

Από τη άλλη πλευρά ο ρόλος των ΕΠΑΕ ως επιτροπών αρχιτεκτονικού αλλά και πολεοδομικού ελέγχου πρέπει να ενισχυθεί.

Ταυτόχρονα ο έλεγχος των κατασκευών, που σήμερα ουσιαστικά δεν υφίσταται, αρχής γενομένης από έργα που έχουν ελεγχθεί από τις ΕΠΑΕ, πρέπει να εφαρμοστεί με ευθύνη των Υπηρεσιών και την συνδρομή των ίδιων των ΕΠΑΕ, εφόσον κριθεί αναγκαίο. Πιστεύουμε, πως ένας δειγματοληπτικός έλεγχος μικρού αριθμού μελετών από τις ΕΠΑΕ, θα συμβάλλει στην καλύτερη απόδοση του θεσμού.

Η διεύρυνση του αντικειμένου των ΕΠΑΕ σε όλους τους τομείς που προδιαγράφουν οι Νόμοι και οι εγκύκλιοι ήτοι :

§        Για την προστασία της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς

§        Για έργα επί εθνικών – επαρχιακών οδών

§        Για έργα σε ζώνες ιδιαίτερης σημασίας

§        Για έργα διαμόρφωσης υπαίθριων χώρων και στοιχείων αστικού εξοπλισμού

μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο με την ουσιαστική ενασχόληση των Υπηρεσιών της Πολεοδομικής Υπηρεσίας .

Ο έλεγχος των κατασκευών, η  αποφυγή αυθαιρεσιών , η βελτίωση της εικόνας των πόλεων, η άμεση ενασχόληση με επεμβάσεις που προσβάλλον το περιβάλλον και την πολιτιστική κληρονομιά, είναι στη διακριτική ευχέρεια των υπηρεσιών του Δημοσίου.

Ταυτόχρονα πρέπει στο Υπουργείο ΠΕΧΩΔΕ να λειτουργεί απρόσκοπτα επιτελική επιτροπή που θα υποστηρίζει τη λειτουργία των επιτροπών και θα αλληλοτροφοδοτεί με θέσεις και πρωτοβουλίες που θα στοχεύουν τόσο στην επίλυση προβλημάτων όσο και στον καλύτερο συντονισμό. Η θεσμοθέτηση αλλά η επιβαλλόμενη άμεση σύσταση και λειτουργία του πρέπει ακριβώς να υπηρετήσει το σκοπό αυτό.

Τέλος ως εκπρόσωπος της ΤΕΔΚ πρέπει να ορίζονται οι καταλληλότεροι, να είναι γνώστες του αντικειμένου και να έχουν τη δυνατότητα της συνεχούς συμμετοχής.

Για την επίλυση των προβλημάτων αυτών η Ένωση θα αναλάβει πρωτοβουλίες τόσο προς το ΥΠΕΧΩΔΕ όσο και προς την ΤΕΔΚΝΑ και τις ΤΕΔΚ στους Νομούς.

 

Γ. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΣΥΛΛΟΓΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΚΠΡΟΣΩΠΗΣΕΙΣ . ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΩΝ     ΜΕΛΩΝ ΤΩΝ ΕΠΑΕ

 

1.     Για την κατάρτιση του καταλόγου εκπροσώπων εφαρμόζονται διαδικασίες

«αντικειμενικής επιλογής».

Προς αυτή την κατεύθυνση πρέπει οι διαδικασίες να γίνουν πιο συγκεκριμένες και η κρίση να στηρίζεται σε αντικειμενικά δεδομένα.

Οι εκπρόσωποι πρέπει να εναλλάσσονται, να αποφεύγονται δηλαδή φαινόμενα «μόνιμης εκπροσώπησης» και στα κριτήρια που ήδη υπάρχουν πρέπει να απαιτείται η προσκόμιση πλήρους βιογραφικού σημειώματος συνοδευόμενο από το έργο του ενδιαφερόμενου. Η κρίση επί θεμάτων αρχιτεκτονικής δεν πρέπει να αφήνει στο απυρόβλητο τους ίδιους τους εκπροσώπους του κλάδου.

2.     Θα καταρτισθεί κατάλογος – επετηρίδα, η οποία θα είναι δεσμευτική για τις εκπροσωπήσεις των Συλλόγων, αλλά και συμβουλευτική για τις Υπηρεσίες του Δημοσίου. Η επιλογή των υποψηφίων για την επετηρίδα με την έννοια του ελέγχου των απαραίτητων  προϋποθέσεων θα γίνεται με ευθύνη του ΔΣ της Ένωσης και των Περιφερειακών Συλλόγων.

Οι εκπρόσωποι, θα πρέπει να είναι ελεύθεροι επαγγελματίες, οικονομικά τακτοποιημένοι και προφανώς μέλη των Συλλόγων.

3.     Να εξασφαλίζεται κυκλική εκπροσώπηση από συναδέλφους αρχιτέκτονες του ευρύτερου Δημόσιου Τομέα και όχι μόνο από τα πολεοδομικά γραφεία. Για το σκοπό αυτό θα γίνουν οι οφειλόμενες ενέργειες από το ΔΣ της Ένωσης. Η δε επιλογή τους θα πρέπει να γίνεται με αξιοκρατικά κριτήρια, βάσει βιογραφικού και άλλων αξιόπιστων κριτηρίων.

 

Δ. ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ – ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗ ΤΩΝ ΜΕΛΩΝ ΤΩΝ ΕΠΑΕ

 

1.     Η βελτίωση των συνθηκών και του περιβάλλοντος εργασίας των ΕΠΑΕ καθώς και η επίλυση των λειτουργικών προβλημάτων είναι στις άμεσες προτεραιότητες των Συλλόγων . Το πλέγμα των θεμάτων που αναφέρονται :

Στο περιβάλλον εργασίας, στο φόρτο, στην εξυπηρέτηση των μελετητών, στη δυνατότητα ύπαρξης πλήρους και λειτουργικού αρχείου, στην τήρηση ποσοτικών και ποιοτικών στοιχείων, πρακτικών, κωδικοποίησης  των αποφάσεων ανά θεματική περιοχή, πρέπει να επιλυθούν άμεσα.

Επίσης, πρέπει να βρει λύση και το θέμα της αποζημίωσης των μελών των ΕΠΑΕ, δίδοντας τελικά σημασία και σε θέματα που δεν τα αναδεικνύουμε ως μείζονος σημασίας.

Η Ένωση με παρεμβάσεις της στην πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΧΩΔΕ αναμένει την έκδοση κοινής Υπουργικής Απόφασης, για την επίλυση του προβλήματος.

 

      Ε. ΕΠΙΛΟΓΟΣ

 

Συμπερασματικά οι ΕΠΑΕ πρέπει να ενισχυθούν ως «θεσμική παρέμβαση» των αρχιτεκτόνων και να αποτελέσουν την αιχμή του δόρατος για τη βελτίωση του αρχιτεκτονικού έργου, το οποίο σήμερα ασκείται ποικιλοτρόπως . Πρέπει να αποφεύγονται γενικές προσεγγίσεις και επαναδιατύπωση γενικοτήτων, ενώ αντίθετα πρέπει με σαφήνεια να προβούμε στην ενίσχυση του ρόλου των, να αναδείξουμε το ρόλο της αρχιτεκτονικής στην προοπτική της κατοχύρωσης του δικαιώματος «άσκησης της αρχιτεκτονικής από τους αρχιτέκτονες».

Ακριβώς σε αυτό το λεπτό σημείο πρέπει να επικεντρωθεί το ενδιαφέρον τόσο των συλλογικών φορέων των αρχιτεκτόνων, όσο και των εκπροσώπων μας, ώστε με τους κατάλληλους χειρισμούς και την ανίχνευση πολλών πτυχών του προβλήματος να αναδείξουμε το στόχο μας.

Η υλοποίηση των παραπάνω έγκειται αποκλειστικά στην υπευθυνότητα των εκπροσώπων μας, των ΕΠΑΕ   γενικά οι οποίες επωμίζονται ένα ρόλο διάκρισης, τη μοναδική άλλωστε διακριτή αρμοδιότητα του κλάδου των αρχιτεκτόνων.

 

 

Αρχή σελίδας