Προηγούμενη σελίδα

ΤΕΕ: Συνέντευξη Τύπου για το σχέδιο νόμου περί αδειών δόμησης και τα αυθαίρετα

Απαράδεκτο, επικίνδυνο, αντιφατικό και αντισυνταγματικό το σχέδιο νόμου του ΥΠΕΧΩΔΕ

Στην πρώτη γραμμή των κεντρικών πολιτικών εξελίξεων και των θεμάτων που αφορούν άμεσα στο έργο των διπλωματούχων μηχανικών αλλά και στο σύνολο της κοινωνίας παρενέβη το ΤΕΕ, παρουσιάζοντας στις 22 Σεπτεμβρίου 2003, σε συνέντευξη Τύπου, τεκμηριωμένες παρατηρήσεις και έγκυρες επιστημονικές προτάσεις, επί του σχεδίου νόμου για τις «άδειες δόμησης και τα αυθαίρετα», το οποίο την Πέμπτη 18 Σεπτεμβρίου 2003 εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο υπό τον πρωθυπουργό Κ. Σημίτη και ανακοινώθηκε την ίδια ημέρα από την υπουργό ΠΕΧΩΔΕ Βάσω Παπανδρέου.
Η συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε ο πρόεδρος του ΤΕΕ Γιάννης Αλαβάνος, πλαισιωμένος από τον Α΄Αντιπρόεδρο ΤΕΕ Μανώλη Δρακάκη, τα Μέλη της Διοικούσας Επιτροπής ΤΕΕ Νίκο Δεσποτίδη, Κώστα Κρεμαλή, Σταυρούλα Ξαρχάκου, Χρίστο Σπίρτζη και εκπροσώπους των συλλογικών φορέων των μηχανικών (ΣΠΜΕ, ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ, ΠΣΔΜ-Η, ΣΕΠΟΧ) συγκέντρωσε το έντονο ενδιαφέρον του συνόλου των έντυπων και ηλεκτρονικών μέσων ενημέρωσης, τα οποία επιφύλαξαν μεγάλη προβολή των θέσεων και προτάσεων του Επιμελητηρίου. Επίσης προκλήθηκε ευαισθητοποίηση των κομμάτων, φορέων, θεσμικών παραγόντων και ευρύτερα της κοινής γνώμης όσον αφορά τον πρωταγωνιστικό επιστημονικό ρόλο ευθύνης των διπλωματούχων μηχανικών στα θέματα του δομημένου περιβάλλοντος, των μελετών, της ποιότητας και ασφάλειας των κατασκευών. Τις ημέρες που επακολούθησαν της παρέμβασης του ΤΕΕ δρομολογήθηκαν από το ΥΠΕΧΩΔΕ διαδικασίες διαλόγου, επί των νέων ρυθμίσεων και ορίστηκαν συναντήσεις διαλόγου με την διοίκηση του ΤΕΕ, τους εκπροσώπους της Αυτοδιοίκησης και των άλλων εμπλεκομένων φορέων.
Ο Γ. Αλαβάνος τοποθετούμενος συνολικά επί του σχεδίου νόμου του ΥΠΕΧΩΔΕ τόνισε ότι είναι απαράδεκτο, επικίνδυνο, αντιφατικό και εν τέλει αντισυνταγματικό, προαναγγέλλοντας ότι εάν η κυβέρνηση επιμείνει στην ψήφιση και εφαρμογή των διατάξεων του, το ΤΕΕ θα αναλάβει κάθε πρόσφορη νόμιμη πρωτοβουλία για την ακύρωση του. Ο πρόεδρος του ΤΕΕ εστίασε το ενδιαφέρον του στις ρυθμίσεις του σχεδίου νόμου για το νέο τρόπο έκδοσης οικοδομικών αδειών επισημαίνοντας ότι αυτές χαρακτηρίζονται από ανευθυνότητα, αντιεπιστημονική αντίληψη προχειρότητα και αντιφατικότητα. Ζήτησε την ενίσχυση, αναβάθμιση του ελεγκτικού ρόλου της Πολιτείας στον τομέα της εκπόνησης και υλοποίησης ιδιωτικών έργων και επισήμανε ότι η πρόβλεψη του νομοσχεδίου για υποχρεωτική ασφάλιση των μελετών και της κατασκευής ιδιωτικών έργων είναι πρώιμη, χωρίς ολοκληρωμένη επεξεργασία και οδηγεί σε εντυπωσιακή αύξηση του κόστους απόκτησης κατοικίας και σε ολιγοπώλιο των ιδιωτικών έργων.
Σε κάθε περίπτωση εάν βεβαίως ψηφιστούν και τεθούν σε εφαρμογή οι νέες ρυθμίσεις του ΥΠΕΧΩΔΕ για τις άδειες δόμησης, οι οποίες όπως τόνισε ο Γ. Αλαβάνος αποτελούν σχεδόν αντιγραφή ανάλογων ρυθμίσεων που ίσχυσαν επί Δικτατορίας, το ΤΕΕ θα αναλάβει πρωτοβουλίες ελέγχου των μελετών και διασφάλισης της ευθύνης των μηχανικών στα ιδιωτικά έργα (π.χ σύσταση σώματος ορκωτών μηχανικών με ευθύνη του ΤΕΕ). Επίσης συνέδεσε το θέμα με τις αμοιβές των μηχανικών παρουσιάζοντας επίσημα στοιχεία, σύμφωνα με τα οποία την τελευταία δεκαετία το κόστος των νέων οικοδομών αυξήθηκε έως 250%, ενώ οι αμοιβές των μηχανικών μειώθηκαν σημαντικά.
Ο πρόεδρος του ΤΕΕ υπογράμμισε ότι στην συντριπτική πλειοψηφία τους τα αυθαίρετα κτίσματα όλων των κατηγοριών, τα οποία προφανέστατα έχουν ανεγερθεί χωρίς μελέτες και επίβλεψη μηχανικού δεν καλύπτουν τις προϋποθέσεις στατικής επάρκειας, παραπέμποντας στο παράδειγμα του σεισμού της Πάρνηθας, που απέδειξε ότι τα περισσότερα κτίρια που κατέρρευσαν και προκάλεσαν ανθρώπινα θύματα ήταν αυθαίρετα ή είχαν αυθαιρεσίες.
Ο κ Αλαβάνος είπε ακόμη ότι οι διπλωματούχοι μηχανικοί δεν πρόκειται να χορηγούν βεβαιώσεις στατικής επάρκειας αυθαιρέτων με συνοπτικές διαδικασίες, κατά παράβαση του Αστικού Κώδικά που τους υποχρεώνει να τηρούν τους κανόνες της επιστήμης τους, προσθέτοντας ότι απαιτούνται ολοκληρωμένες τεχνικές μελέτες και έργα ενίσχυσης των κατασκευών, όπως επίσης ολοκληρωμένες πολεδομικές μελέτες για τη σύνδεση αυθαιρέτων με δίκτυα και τη νομιμοποίηση τους.
Στην συνέντευξη Τύπου του ΤΕΕ παρουσιάστηκαν οι 16 νόμοι και τα 9 Διατάγματα για τα αυθαίρετα απο το 1968 ως σήμερα που τελικώς διαιώνισαν το πελατειακό φαινόμενο των αυθαιρέτων. Aπαντώντας στην επίθεση που είχε εξαπολύσει η υπουργός ΠΕΧΩΔΕ Βάσω Παπανδρέου τις προηγούμενες ημέρες ότι «οι μηχανικοί μιλούν για ασφάλεια των κατασκευών αλλά είναι αυτοί που εμπλέκονται στην ανέγερση των αυθαιρέτων», ο Γ. Αλαβάνος είπε:
-«Με τέτοιου είδους αντιπερισπασμούς επιχειρείται να καλυφθεί το τεράστιο και διαχρονικό έλλειμμα, χωροταξικής, πολεοδομικής και στεγαστικής πολιτικής από την πλευρά του επίσημου κράτους. Η πολιτεία είναι εκείνη που έχει την κύρια και αποκλειστική ευθύνη. Η κ. Παπανδρέου, η οποία συμμετέχει περισσότερο από δύο δεκαετίες στην πρώτη γραμμή του συστήματος διακυβέρνησης και εξουσίας, το οποίο παράγει και αναπαράγει δια των νομιμοποιήσεων της αυθαίρετη δόμηση και τις πελατειακές σχέσεις δεν δικαιούται σήμερα να παριστάνει την Χιονάτη των αυθαιρέτων».
Ψηφοθηρικές και εισπρακτικές σκοπιμότητες
Σημειώνοντας την αντιφατικότητα και την αντισυνταγματικότητα των διατάξεων του, ο πρόεδρος του ΤΕΕ Γ. Αλαβάνος τόνισε ότι πρόκειται για νομοσχέδιο ψηφοθηρικής και εισπρακτικής σκοπιμότητας, το οποίο όχι μόνο δεν επιλύει σε βάθος μείζονος σημασίας κοινωνικά ζητήματα - όπως αυτά που δημιουργούν τα χιλιάδες αυθαίρετα - αλλά δημιουργεί τις προϋποθέσεις για συνέχιση στο διηνεκές του καθεστώτος της αυθαίρετης δόμησης και της εκμετάλλευσης των αυθαίρετων οικιστών.
Υπογραμμίστηκε ότι το σχέδιο νόμου συντάχθηκε χωρίς να προηγηθεί οποιοσδήποτε διάλογος του υπουργείου με τους αρμόδιους φορείς, έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τη λογική, αλλά και τις θέσεις που έχουν διατυπωθεί από τους συλλογικούς φορείς των μηχανικών, όπως, επίσης, από τον Οργανισμό Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας (ΟΑΣΠ) και το Ινστιτούτο Οικονομίας Κατασκευών (ΙΟΚ), φορείς που ανήκουν στο ΥΠΕΧΩΔΕ.
Δεν συνεδρίασε το Εθνικό Συμβούλιο Χωροταξίας και Αειφόρου Ανάπτυξης, δεν έχει καν συσταθεί το Ανώτατο Πολεοδομικό Αρχιτεκτονικό Συμβούλιο.
Πρόκειται για σχέδιο νόμου που παραγνωρίζει κάθε έννοια ασφάλειας των οικοδομών, αδιαφορεί πλήρως για τις περιβαλλοντικές συνθήκες και την ποιότητα ζωής των πολιτών, ανατρέπει συλλήβδην και συνοπτικά νόμους, διατάγματα και αποφάσεις που έως πριν μερικούς μήνες προώθησε το ίδιο υπουργείο. Ειδικότερα:
Τα αυθαίρετα
Ο νόμιμος οικιστής αισθάνεται να καταπατείται το περί δικαίου αίσθημα και παράλληλα να υποβαθμίζεται το επίπεδο ζωής του από τις καταπατήσεις, νομικές και οικιστικές, του αυθαίρετου οικιστή.
Ο αυθαίρετος οικιστής, πέραν των προσωπικών επιλογών και ευθυνών, γίνεται, για μια ακόμη φορά, στόχος εκμετάλλευσης και εμπορίας προσδοκιών από το κράτος.
Καλείται να καταβάλει αμέσως στο δημόσιο ταμείο σημαντικά ποσά (έστω και αν μειώνονται τα πρόστιμα) για να αποκτήσει «νόμιμη» κατοικία, πλην όμως κατοικία που δεν του εγγυάται καμιά ασφάλεια (αφού έχει κτιστεί χωρίς μελέτες και χωρίς κανέναν έλεγχο, συχνά σε περιοχές ακατάλληλες για οικοδόμηση), κατοικία που θα συνεχίσει να υφίσταται σε ένα άναρχο και απαράδεκτο κατά κανόνα περιβάλλον (αφού η νομιμοποίηση δεν γίνεται με ένταξη σε σχέδιο πόλης και πρόβλεψη στοιχειωδών χωροταξικών, πολεοδομικών και περιβαλλοντικών όρων και προϋποθέσεων), κατοικία που δεν θα του παρέχει ακόμη και τις στοιχειώδεις προϋποθέσεις για μια καλύτερη ποιότητα ζωής (αφού δεν γίνεται καν αναφορά σε έργα βασικής υποδομής).
Καλείται να καταβάλει στους Οργανισμούς Κοινής Ωφέλειας το αντίτιμο της σύνδεσης με τα δίκτυά τους (δαπάνη διόλου ευκαταφρόνητη) προκειμένου ν' αποκτήσει δικαίωμα χρήσης στοιχειωδών αγαθών, όπως είναι το ηλεκτρικό ρεύμα, το νερό και το τηλέφωνο, πράγμα που αποτελεί ουσιαστικά «νομιμοποίηση» υπό διαρκή ομηρία. Σειρά διατάξεων του ΣΝ το επιβεβαιώνουν.
Κατά την άποψη του ΤΕΕ, η «νομιμοποίηση» των αυθαιρέτων κατ' αυτό τον τρόπο:
Ψ Κινείται στα όρια της αντισυνταγματικότητας (ζήτημα που τέθηκε και στη διάρκεια της συζήτησης του σχεδίου νόμου στο υπουργικό Συμβούλιο, από τον συνταγματολόγο - υπουργό Πολιτισμού κ. Ευάγγελο Βενιζέλο).
Ψ Συνιστά κακουργηματική πράξη με ενδεχόμενο δόλο, καθώς γίνεται χωρίς κανένα στατικό έλεγχο της οικοδομής (σε ενδεχόμενο νέο σεισμό, τα αυθαίρετα ενέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να μεταβληθούν σε παγίδες θανάτου, όπως συνέβη σε πολλές περιπτώσεις τα τελευταία χρόνια ανά την Ελλάδα). Εάν ζητηθεί με δήλωση ή απλή τεχνική έκθεση μηχανικού να βεβαιώνεται η στατική επάρκεια κτίσματος θα αναζητηθούν ευθύνες ηθικής αυτουργίας σε παραβιάσεις των κοινώς αναγνωρισμένων κανόνων της επιστήμης.
Ψ Ανατρέπει όλους τους νόμους που ψηφίστηκαν τα προηγούμενα χρόνια με στόχο να προστατευθεί το περιβάλλον (ζήτημα που επίσης τέθηκε και στη διάρκεια της συζήτησης του σχεδίου νόμου στο υπουργικό Συμβούλιο, από τον αρχιτέκτονα - υπουργό Αιγαίου κ. Νίκο Σηφουνάκη).
Παραδείγματα υστέρησης στον χωροταξικό και πολεοδομικό σχεδιασμό
Όταν και εάν ολοκληρωθούν και εγκριθούν, μετά από μια ολόκληρη εικοσιπενταετία, οι διαδικασίες θεσμοθέτησης του Γενικού και των Περιφερειακών Χωροταξικών Σχεδίων η εφαρμογή των κατά γενική ομολογία απολύτως αναγκαίων επιλεγμένων στρατηγικών παρεμβάσεων και προτεραιοτήτων θα καταστεί ουσιαστικά ανενεργή.
Σύμφωνα με τις διαπιστώσεις του Υπουργείου ΠΕΧΩΔΕ « η εικόνα του ελληνικού χώρου, των χρήσεων γης και των ρυθμών πολεοδόμησης δεν είναι ικανοποιητική παρά τις προσπάθειες όλων των Κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ».
Κατά γενική ομολογία τα αποτελέσματα της Επιχείρησης Πολεοδομικής Ανασυγκρότησης υπήρξαν πενιχρά, πέραν των εντάξεων σε σχέδιο εκτεταμένων περιοχών αυθαιρέτων, οι οποίες στη συνέχεια αφέθηκαν στην τύχη τους, δίχως τους αναγκαίους πόρους και τις συνεπαγόμενες προσπάθειες.
Οι μελέτες για τις παράκτιες περιοχές (Κοινοτικό πρόγραμμα ENVIREG) δεν έχουν θεσμοθετηθεί ακόμη και διατυπώνονται σοβαρές επιφυλάξεις κατά πόσο αντιστοιχούν σήμερα στα προβλήματα και στην κατάσταση των συγκεκριμένων περιοχών.
Ο Νόμος 2508/1977 παραμένει ουσιαστικά ανενεργός. Δεν έχουν ενεργοποιηθεί οι διαδικασίες για τα Ρυθμιστικά Σχέδια, που αφορούν τα αστικά κέντρα
Για τις αναπλάσεις στον οικιστικό ιστό των πόλεων, που θα συνέβαλαν στην περιβαλλοντική, αισθητική και πολεοδομική αναβάθμιση, δεν έχουν εξειδικευθεί οι σχετικές προδιαγραφές, δεν έχουν εκδοθεί σχετικά Προεδρικά Διατάγματα και Υπουργικές Αποφάσεις.
Εξαγγέλλονται ρυθμίσεις που αφορούν την αντιμετώπιση της «εκτός σχεδίου δόμησης» και την παραπέρα υποβάθμιση του έξω-αστικού χώρου χωρίς να προωθούνται θεσμικά. Το αποτέλεσμα είναι να υπάρχει μεγάλη έξαρση για έκδοση οικοδομικών αδειών και να κτίζονται τα κατά παρέκκλιση οικόπεδα, τα έχοντα μεγαλύτερη κλίση του 35%, όσα είναι σε μικρή απόσταση από τον αιγιαλό κλπ.
Τα μεγάλα προβλήματα των πόλεων και οικισμών της χώρας δεν προέρχονται από την έλλειψη πολεοδομημένης γης αλλά από την έλλειψη μελετών και έργων ανάπλασης, αναβάθμισης και υποδομών.
Δεν λειτουργεί ο θεσμός της μεταφοράς συντελεστή δόμησης, ώστε η επιβάρυνση του περιβάλλοντος από τη δεδομένη, πλέον, αύξηση της δόμησης, να αντισταθμιστεί από την απελευθέρωση κοινόχρηστων χώρων.
Παρά τις δηλώσεις για ένταξη πολλών περιοχών στο εθνικό κτηματολόγιο το 2003, δεν διαφαίνεται η πρόθεση για προκήρυξη καμιάς σχετικής μελέτης.
Η πρωτοτυπία του ΣΝ έναντι παρομοίων του παρελθόντος είναι ότι στερείται οράματος και υπερχειλίζει «ρεαλισμού».
Για πρώτη φορά νομιμοποιούνται εκ των προτέρων αυθαίρετα που θα δομηθούν στο μέλλον (πέραν της πρόσκλησης «αυθαιρετήστε και θα νομιμοποιηθείτε» που ισχύει για το επόμενο εξάμηνο. Για πρώτη φορά το κράτος επίσημα αρνείται το ρόλο του για να υπερασπίσει το δημόσιο συμφέρον, να διασφαλίσει το φυσικό περιβάλλον και καλύτερες οικιστικές συνθήκες, να οργανώσει τις υπηρεσίες του. Το κράτος νομιμοποιεί το ρόλο του ως επιμηθέας, με μια σειρά κατασταλτικών μέτρων, προστίμων και ποινών προς κάθε κατεύθυνση, που όμως -παρά την περί του αντιθέτου προπαγανδιστική προβολή - είναι ελαφρύτερες των ισχυόντων.
Θέσεις του ΤΕΕ
Το ΤΕΕ έχει από μακρού (1975) προτείνει ολοκληρωμένο σχεδιασμό για την αντιμετώπιση του θέματος των αυθαιρέτων, τα οποία καλύπτουν υπαρκτές ανάγκες πρώτης κατοικίας για τη στέγαση των πολιτών και ιδίως των χαμηλότερων εισοδηματικών τάξεων, αλλά και τις αναπόφευκτες στις ημέρες μας ανάγκες δεύτερης-παραθεριστικής κατοικίας.
Το ΤΕΕ έχει διακηρύξει, υποβάλλοντας και σχετική «χάρτα» αυθαιρέτων ότι το θέμα πρέπει να αντιμετωπισθεί σε «ανύποπτο» πολιτικά ή σε σχέση με θεομηνίες, χρόνο, με τη συμμετοχή των κομμάτων, της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, επιστημονικών και κοινωνικών φορέων.
Η συστηματική και επί δεκαετίες ολιγωρία στη μελέτη και υλοποίηση σχεδίων πόλης στις περιοχές με αυξημένη ζήτηση, στην άσκηση μιας συνολικής, με κοινωνικά και οικονομικά κριτήρια, πολιτικής γης και η δημιουργία των υποδομών που διασφαλίσουν τις απαραίτητες περιβαλλοντικές συνθήκες και θα εξασφαλίσουν την ποιότητα ζωής σε όλους τους πολίτες (ευθύνες που βαραίνουν αποκλειστικά την Πολιτεία), επ' ουδενί μπορεί να αποτελέσει άλλοθι για συλλήβδην νομιμοποίηση των αυθαιρέτων.
Η επέκταση των σχεδίων πόλης είναι δυνατόν να γίνει σύννομα και ταχύτατα εάν η Πολιτεία διαθέσει το απαραίτητο επιστημονικό στελεχιακό δυναμικό και τους ανάλογους πόρους, έτσι ώστε να καλύψει τις διαμορφωμένες εν πολλοίς οικιστικές περιοχές και να εξασφαλίσει επαρκές απόθεμα μελλοντικής ζήτησης.
Η αποτροπή των μελλοντικών αυθαιρέτων - όπως άλλωστε καταδείχθηκε όλες τις μεταπολεμικές δεκαετίες - δεν μπορεί και δεν πρέπει να βασίζεται στη λογική των προστίμων (όσο και υπέρογκα και αν αυτά είναι), καθώς αυτά οδηγούν σε ιδιότυπη ομηρία χιλιάδες Έλληνες πολίτες, η «απελευθέρωση» από την οποία αξιοποιείται από την εκάστοτε κυβέρνηση (κατά κανόνα προεκλογικώς) με βάση μια πελατειακή, επικαιρική αντίληψη. Αντιθέτως, θα πρέπει να στηρίζεται σε ισχυρό, σταθερό και μόνιμο καθεστώς, με μηχανισμούς άμεσης κατεδάφισης κάθε αυθαίρετης κατασκευής, χωρίς «παράθυρα» διαφυγής και χρονοβόρες διαδικασίες.
Η καταγραφή των αυθαιρέτων κτισμάτων ανά σύντομα χρονικά διαστήματα, τεχνικά και οικονομικά, με χρήση δορυφορικών εικόνων, είναι πλέον εφικτή. Η μη αναφορά στη μέθοδο, που θα δώσει και πολλά παράπλευρα οφέλη, η επίρριψη στους Δήμους της σχετικής ευθύνης με τρόπο καθόλου πειστικό, προβληματίζει εάν η πολιτεία θέλει να τερματίσει πραγματικά το καθεστώς της αυθαίρετης δόμησης. Η απάντηση ενυπάρχει στις διατάξεις για άδειες δόμησης.
Οι άδειες δόμησης
Το σχέδιο νόμου, σε ότι αφορά το μέρος που αναφέρεται στις «άδειες δόμησης», χαρακτηρίζεται από ανευθυνότητα, αντιεπιστημονική αντίληψη, προχειρότητα και αντιφατικότητα. Ισοδυναμεί με μια «νάρκη» στα θεμέλια της οικοδομής.
Η ανατροπή του συστήματος έκδοσης των οικοδομικών αδειών, δεν υποδηλώνει μόνο την επιθυμία της Πολιτείας να απαλλαγεί από κάθε ευθύνη απέναντι στο κοινωνικό σύνολο, αλλά υποδαυλίζει ένα νέο - και μεγαλύτερο - κύμα αυθαιρέτων και αυθαιρεσιών, επεκτείνοντας ταυτόχρονα τις συνθήκες αδιαφάνειας σε έναν τομέα, όπως αυτός της οικοδομής, ο οποίος είναι εξόχως κοινωνικός και έντονα οικονομικός.
Για το χρόνο έκδοσης των αδειών δόμησης
Αξιοποιούνται σε εντονότατο προπαγανδιστικό βαθμό εκφυλιστικά φαινόμενα στη λειτουργία των πολεοδομικών γραφείων, για τα οποία είναι υπεύθυνη η πολιτεία. Ο χρόνος έκδοσης των αδειών δόμησης θα μειωθεί αισθητά εάν:
§ αναδιοργανωθεί η λειτουργία των πολεοδομικών γραφείων, μηχανογραφηθούν, θεσμοθετηθούν προδιαγραφές για τους χώρους στέγασης τους, που τώρα είναι απαράδεκτες, προβλεφθεί ηλεκτρονική αρχειοθέτηση, αναθεωρηθεί η γεωγραφική κατανομή τους, στελεχωθούν
§ απαλλαγούν από παράλληλες και παράπλευρες ενέργειες, που μπορούν να αναλάβουν με ευθύνη τους οι μηχανικοί ή ανήκουν σε άλλες υπηρεσίες
§ κωδικοποιηθεί και οργανωθεί η Πολεοδομική Νομοθεσία, Νομολογία, Αποφάσεις και εγκύκλιοι, δημιουργηθεί σύστημα άμεσης ενημέρωσης υπηρεσιών και μηχανικών. Ούτε οι εξαιρετικά έμπειροι μηχανικοί αισθάνονται ασφαλείς με την αντιφατικότητα των σχετικών διατάξεων και την πολυνομία.
Το ΤΕΕ, μέσω του Περιφερειακού του Τμήματος Κεντρικής Μακεδονίας με δικές του δαπάνες, ύψους 25.000.000 δρχ, λειτούργησε πιλοτικά την Πολεοδομία Θεσσαλονίκης για ένα χρόνο. Τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά. Μειώθηκε κατά 40% ο χρόνος έκδοσης των αδειών, δεν υπήρχαν παράπονα. Στον δε εναπομένοντα χρόνο υπολογίσθηκε ότι μεγάλο ποσοστό οφειλόταν σε συναλλαγές με υπηρεσίες εκτός πολεοδομίας και στην καθυστέρηση συνειδητοποίησης του νέου τρόπου έκδοσης των αδειών.
Υπάρχουν και άλλα πολλά ανάλογα παραδείγματα. Όπως της Τοπογραφικής Υπηρεσίας του Δήμου Αθηναίων που γνωστοποιεί μέσα σε μια μέρα όρους δόμησης και στοιχεία ρυμοτομικών διαγραμμάτων με email.
Οι ισχυρισμοί (και μάλιστα η διατύπωση νομοθετικών διατάξεων με αυτό το περιεχόμενο) ότι μια «άδεια δόμησης» μπορεί να εκδοθεί εντός 13 ημερών και με 3μηνη προθεσμία ολοκλήρωσης των μελετών, φανερώνει ότι το σχέδιο νόμου συντάχθηκε από ανθρώπους που μικρή ή ουδεμία σχέση έχουν με τα πραγματικά δεδομένα κατασκευής των οικοδομών. Οι μελέτες γίνονται διαδοχικά (την αρχιτεκτονική ακολουθεί η στατιστική κλπ.) και συχνά - όταν μάλιστα απαιτούνται πολλές εγκρίσεις από διαφορετικές υπηρεσίες (αρχαιολογική, πυροσβεστική κ.α.) - δεν επαρκεί ούτε η υφιστάμενη προθεσμία των 9 μηνών.
Αναγκαίος ο έλεγχος των μελετών
Η κατάργηση του ελέγχου των μελετών και η υποκατάσταση από ένα σύστημα δειγματοληπτικού, εκ των υστέρων, ελέγχου ολοκληρωμένων έργων, δεν κατοχυρώνει κανέναν σε περίπτωση λάθους του μελετητή ή των ελεγκτών, αλλά αντιθέτως εγκυμονεί κινδύνους να βρεθούν ιδιοκτήτες ή ένοικοι ακινήτων, ουσιαστικά, χωρίς ακίνητο ή και με κατεδαφιστέο ακίνητο ! Είναι ένα σύστημα που όταν εφαρμόσθηκε στο παρελθόν απέτυχε, με τραγικά αποτελέσματα.
Ο διαρκής εκσυγχρονισμός των μελετών , που είναι αυτονόητος για την ποιοτική αναβάθμιση των κατασκευών, επιβάλει τον συνολικό ( και όχι δειγματοληπτικό) έλεγχο. Στη σύνταξη των μελετών μπορούν να υπεισέλθουν σφάλματα επειδή σε κάθε περίπτωση υπεισέρχεται ο ανθρώπινος παράγοντας, επειδή υπάρχει η πολυνομία, σφάλματα όπως αυτά της εισαγωγής δεδομένων, προβλημάτων κατανόησης των αποτελεσμάτων, ερμηνείας των αποτελεσμάτων, χειρισμού προγραμμάτων, προσομοίωσης, προγραμματισμού. Τα σφάλματα στις μελέτες, όσα μέτρα και να ληφθούν είναι πάντα πιθανά. Ο έλεγχος είναι επιβεβλημένος γιατί δεν επιτρέπεται να υπάρχει αστοχία ούτε στο 0.2%. Και επιπλέον ο έλεγχος συμβάλει καθοριστικά στην ακριβή και χωρίς ασάφειες εφαρμογή της μελέτης από όλο το τεχνικό προσωπικό, στον έλεγχο της κατασκευής μετά την αποπεράτωση της.
Ειδικότερα αυτή η διάταξη, της κατάργησης στην πράξη του ελέγχου των μελετών, εντάσσεται σε μια λογική ολιγοπώλησης και των ιδιωτικών έργων, όπως παρεμφερείς λογικές έχει επισημάνει το ΤΕΕ στις διατάξεις των νόμων για τα δημόσια έργα, τις μελέτες και το σχέδιο Π.Δ. για το Μητρώο Κατασκευαστών Ιδιωτικών Έργων. Το ΤΕΕ θα παρέμβει, εάν ισχύσουν οι σχετικές διατάξεις του ΣΝ, στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων του, ώστε να μην υπάρξει εξοβελισμός των χιλιάδων μηχανικών που δραστηριοποιούνται σε αυτό το αντικείμενο με το ταλέντο τους, τις γνώσεις και την εμπειρία τους. Δεν θα συμβάλει το ΤΕΕ στο να γίνει ο μελετητικός και κατασκευαστικός χώρος των ιδιωτικών έργων, χώρος ολιγοπώλησης, χωρίς ανταγωνισμό.
Πλήρης υποβάθμιση των μελετών
Με τις διατάξεις του ΣΝ διακυβεύεται και η ουσία των ίδιων των μελετών. Μπορούν να διαμορφώνονται κατά το δοκούν και ανά πάσα στιγμή, μέχρι το τέλος της κατασκευής, εφόσον, και αυτό στα πλαίσια ανοχών που θα ανακοινωθούν, τηρείται το περιτύπωμα της κατασκευής. Αποκλείεται έτσι κάθε έλεγχος και ο μηχανικός, ελέγχων και ελεγχόμενος της δουλειάς του θα βρίσκεται συνεχώς ενώπιον της επιστημονικής δεοντολογίας και των αδυσώπητων νόμων της αγοράς.
Η «αποστροφή» των συντακτών του ΣΝ προς τις μελέτες αποδεικνύεται και από το ότι νομιμοποιούνται όλες οι περιπτώσεις έκδοσης αδειών χωρίς μελέτη, επεκτείνονται σε εργασίες δόμησης μικρής κλίμακας, που το μέγεθος της δεν προσδιορίζεται και τυποποιούνται για εξαιρετικά μεγάλες κατηγορίες πληθυσμού και εκτάσεων.
Η αιτιολογική έκθεση αναφέρει σαν λόγο "τη συμπίεση του κόστους έκδοσης της άδεις δόμησης στο ελάχιστο". Άλλο ένα αμιγώς προπαγανδιστικό επιχείρημα, εφόσον αναμφίβολα οι συντάκτες του ΣΝ γνωρίζουν ότι μια καλή και εξειδικευμένη στις συνθήκες δόμησης μελέτη, ένας σωστός προϋπολογισμός, ένα πλήρης χρονικός προγραμματισμός, θα μειώσουν στο πολλαπλάσιο το κόστος κατασκευής και συντήρησης. Επιπλέον στον πίνακα που επισυνάπτεται παρουσιάζεται με συντριπτικά στοιχεία ποιοι παράγοντες ουσιαστικά διαμορφώνουν το κόστος της κατασκευής.
Η άσκηση κοινωνικής πολιτικής πρέπει να προσανατολιστεί σε ενδεχόμενη απαλλαγή από φορολογικές επιβαρύνσεις και όχι από δαπάνες ή εισφορές που απορρέουν από την ανάγκη εξασφάλισης της ασφάλειας των κτισμάτων και κατά επέκταση των ενοίκων τους.
Ταυτόχρονα, το ΣΝ οδηγεί βάσιμα σε εντυπωσιακή αύξηση του κόστους απόκτησης της κατοικίας, καθώς - κατά τρόπο μη προσδιορισμένο και ουσιαστικά ανεξέλεγκτο - παραπέμπει στις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρίες τα μείζονος σημασίας ζητήματα της ασφάλειας, της ποιότητας των υλικών και της κατασκευής, αλλά και της μελλοντικής λειτουργίας της οικοδομής.
Το ΤΕΕ επεδίωξε το διάλογο
Το ΤΕΕ, αν και δεν κλήθηκε ποτέ σε έναν συστηματικό, χρονικά προσδιορισμένο και ειλικρινή διάλογο από την ηγεσία του ΥΠΕΧΩΔΕ, τον περασμένο Απρίλιο, κατέθεσε συγκεκριμένες και τεκμηριωμένες προτάσεις στην υπουργό ΠΕΧΩΔΕ. Οι θέσεις εκείνες απαντούν, πλήρως και με επιστημονική επάρκεια, στις διατάξεις του σχεδίου νόμου που δόθηκε στη δημοσιότητα.
Το ΤΕΕ - και μαζί όλοι οι σύλλογοι των τεχνικών, καθώς επίσης ο ΟΑΣΠ και το ΙΟΚ - εμμένουν στη θέσπιση ενός ενιαίου συστήματος παραγωγής ιδιωτικών έργων, το οποίο είναι και το μόνο που μπορεί να εγγυηθεί τη βελτίωση των οικιστικών συνόλων, τη βελτίωση των κτιρίων και γενικά την εικόνα των πόλεων και οικισμών της χώρας, αλλά πάνω απ' όλα την ασφάλεια των πολιτών.
Μέσα από αυτό το ενιαίο σύστημα που θα προβλέπει κανόνες - ρόλους - ευθύνες - ποινές, είναι δυνατόν και πρέπει όλοι οι παράγοντες της κατασκευής (μελετητές, κατασκευαστές, επιβλέποντες, ελέγχοντες, παραγωγοί υλικών, υπεργολάβοι, τεχνίτες κλπ.) να αναλάβουν τις ευθύνες που τους ανήκουν και να διασφαλιστεί το κοινωνικό συμφέρον.
Προς την κατεύθυνση αυτή υπάρχουν διατυπωμένες συγκεκριμένες προτάσεις από το ΤΕΕ, τους συλλογικούς φορείς, τον ΟΑΣΠ και τον ΙΟΚ (οι δυο τελευταίοι έχουν συντάξει συγκεκριμένες μελέτες, με εντολή του ΥΠΕΧΩΔΕ και σε στενή συνεργασία με το ΤΕΕ), γεγονός που εγγυάται την οριστικοποίηση ενός απολύτως σύννομου και εφαρμόσιμου σχεδίου νόμου εντός 6 μηνών.
Για τις ευθύνες των μηχανικών
Το ΤΕΕ έχει διατυπώσει την αντίθεση του στην χωρίς κανόνες, άκριτη και -πρωτοφανή στα παγκόσμια δεδομένα της νομικής επιστήμης - χωρίς παραγραφή ποινικοποίηση του επαγγέλματος του μηχανικού. Οι μηχανικοί υπόκεινται σε ένα κυνήγι μαγισσών από όσους φέρουν τις πραγματικές ευθύνες. Στο ΣΝ υπάρχουν διατάξεις, οι οποίες δεν έχουν καμιά λογική ή νομική συνέπεια. Επιπλέον είμαστε εξαιρετικά επιφυλακτικοί σε ένα σύνολο μέτρων που ανακοινώνονται και στα οποία κατά υπερβολή προβάλλονται οι ποινικές και αστικές συνέπειες των επιστημόνων μηχανικών, εάν δεν τηρήσουν τη δεοντολογία του επαγγέλματος τους. Το αυτονόητο δηλαδή προβάλλεται σαν πανάκεια.

ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ, ΣΠΜΕ, ΠΣΔΜ-Η, ΣΕΠΟΧ
Ηχηρή παρέμβαση των συλλόγων μηχανικών

Οι εκπρόσωποι των συλλογικών φορέων των μηχανικών από κοινού με το ΤΕΕ τοποθετήθηκαν κατά του σχεδίου νόμου του ΥΠΕΧΩΔΕ «περί αδειών δόμησης και τα αυθαίρετα» επισήμαναν τα προβλήματα και τις νέες παρενέργειες που προκαλούνται από τις νέες ρυθμίσεις και τόνισαν την βούληση του σώματος των διπλωματούχων μηχανικών να αντιδράσουν στην ενδεχόμενη εφαρμογή τους, ζητώντας διάλογο σε νέα βάση.

Στη συνέντευξη Τύπου του Τ.Ε.Ε. για το σχέδιο νόμου περί οικοδομικών αδειών και αυθαιρέτων παραβρέθηκαν και μίλησαν ο Πρόεδρος του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων (ΣΑΔΑΣ) κ. Τάκης Γεωργακόπουλος, ο Πρόεδρος του Συλλόγου Αγρονόμων Τοπογράφων κ. Χρόνης Ακριτίδης, η Πρόεδρος του Συλλόγου Πολεοδόμων και Χωροτακτών (ΣΕΠΟΧ) κ. Μάρθα Χουρσιανάκου, όπως και οι εκπρόσωποι των Συλλόγων Πολιτικών Μηχανικών και Ηλεκτρολόγων Μηχανικών κ.κ. Σπύρος Νικολόπουλος και Απόστολος Ευθυμιάδης, αντίστοιχα.
Μιλώντας ο κ. Τάκης Γεωργακόπουλος επεσήμανε οτι οι εξαγγελίες του ΥΠΕΧΩΔΕ στερούνται μιας σοβαρής πολιτικής γής, με αποτέλεσμα η Πολιτεία να έπεται αντί να προηγείται στην αντιμετώπιση των οικιστικών θεμάτων και περαιτέρω, να δημιουργείται νέα γενιά αυθαιρέτων.
Ειδικότερα τόνισε πως οι εξαγγελίες για τις «ρευματοδοτήσεις» δεν εντάσσονται σε μια σοβαρή και συνολική πολιτική γης, που να προηγείται των αυθαιρέτων, να εξειδικεύεται κατά περιοχή, να μελετά τις οικιστικές πιέσεις, να σχεδιάζει τις μορφές ανάπτυξης, να προβλέπει τις ανάγκες προσφοράς και ζήτησης γης, έτσι ώστε να προσφέρει αδόμητη πολεοδομημένη γη σε αξία προσιτή στους πολίτες που θέλουν να ξεφύγουν απο τον ασφυκτικό κλοιό των μεγαλουπόλεων και να μην αναγκάζονται ν αγοράσουν γη εκτός σχεδίου και ν αυθαιρετούν.
Ως παράδειγμα ο πρόεδρος του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων έφερε τις περιοχές των Μεσογείων και της Λαυρεωτικής, για τις οποίες ενώ προβλέπεται οτι θα υπάρξουν 300.000 νέοι οικιστές, εν τούτοις δεν έχει υπάρξει κανένας σχεδιασμός.
Και ακόμη ο κ. Γεωργακόπουλος υπογράμμισε πως οι μηχανικοί και έχουν και επιθυμούν τις ευθύνες, όχι όμως χωρίς όρους και προϋποθέσεις. Και στο σημείο αυτό ανέφερε την ανεπάρκεια των πολεοδομικών γραφείων, τόσο σε υποδομή, όσο και σε επιστημονικό προσωπικό.
Τελειώνοντας ο πρόεδρος του ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ επεσήμανε πως είναι ανάγκη να υπάρξει ένας σοβαρός και ειλικρινής διάλογος μεταξύ της κοινότητας των μηχανικών και του ΥΠΕΧΩΔΕ ώστε να λυθούν τα σχετικά προβλήματα.
Ο πρόεδρος του Συλλόγου Αγρονόμων Τοπογράφων κ. Ακριτίδης αναφέρθηκε στην ανάγκη ύπαρξης εθνικού χωροταξικού σχεδιασμού στη χώρα μας. Φέροντας ως παράδειγμα τα έργα για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004, τόνισε πως στην Ελλάδα πρώτα κατασκευάζουμε και μετά σχεδιάζουμε. Και καταλήγοντας επεσήμανε πως αν η χώρα μας διέθετε Εθνικό Κτηματολόγιο δεν θ αντιμετωπίζαμε τέτοιου είδους προβλήματα.
Μιλώντας στη συνέχεια η πρόεδρος του ΣΕΠΟΧ κ. Μάρθα Χουρσιανάκου δήλωσε πως με το εν λόγω σχέδιο νόμου γίνεται ευρύτατη νομιμοποίηση των αυθαιρέτων , ενώ ακόμη δημιουργείται νέα γενιά αυθαιρέτων. Και επίσης υπογράμμισε πως με το ν/σ πυροδοτείται μια προσπάθεια 20ετίας, για την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής.
«Δεν αποκλείεται να δούμε και στην Ελλάδα, περιοχές δύο ταχυτήτων», είπε καταλήγοντας η κ. Χουρσιανάκου.
Τέλος ο εκπρόσωπος του Συλλόγου Πολιτικών Μηχανικών κ. Νικολόπουλος τόνισε οτι στη χώρα μας ξεκινήσαμε με συντελεστή αντισεισμικότητας 4% και πλέον έχουμε φθάσει και το 36%. Οι αυθαίρετες κατασκευές βεβαίως και δεν καλύπτουν στο ελάχιστο τις απαιτήσεις αυτές. Και υπογράμμισε ακόμη οτι είναι επικίνδυνη η φιλοσοφία του μη ελέγχου των κατασκευών, ενώ επίσης είναι ανάγκη να έχουμε στη χώρα μας πιστοποίηση των οικοδομικών υλικών, αλλά και των συνεργείων των οικοδομών. «Πολύ καιρό τώρα έχουμε ζητήσει απο το ΥΠΕΧΩΔΕ πιστοποιημένα προγράμματα Η/Υ, ωστόσο τίποτε ακόμη δεν έχει γίνει», ανέφερε ο κ. Νικολόπουλος.
Ο εκπρόσωπος τους ΠΣΔΜΗ επεσήμανε στην παρέμβασή του ότι η ηλεκτροδότηση των αυθαιρέτων δεν πρέπει να είναι μια τυπική διαδικασία.

ΝΟΜΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΤΕΕ

«Παραβιάζονται συνταγματικές υποχρεώσεις του κράτους»

Η Νομική Υπηρεσία ΤΕΕ επί των άρθρων 1,και 2 και 5 παράγραφος 8 του ν/σ έκανε το παρακάτω σχόλιο:
Με τις διατάξεις του σχολιαζόμενου νομοσχεδίου η αρμόδια πολεοδομική υπηρεσία ερευνά πλέον την τήρηση του ρυμοτομικού σχεδίου και των βασικών όρων δόμησης και μόνον. Και αυτό, ελέγχοντας το τοπογραφικό διάγραμμα και το διάγραμμα κάλυψης. Οι λοιπές μελέτες δεν ελέγχονται, διότι την ευθύνη για την, σύμφωνη με τα στοιχεία του τοπογραφικού και του διαγράμματος κάλυψης, εκπόνηση τους αναλαμβάνουν με ρητή δήλωση τους οι μελετητές μηχανικοί. Κατά των παραβατών μηχανικών προβλέπονται αυστηρές κυρώσεις.
Πρόκειται για διάταξη, η οποία ελαχιστοποιεί τον κρατικό έλεγχο κατά την έκδοση οικοδομικών αδειών, μεταφέροντας κατ' ουσίαν τη σχετική συνταγματική υποχρέωση του κράτους, να προστατεύει το φυσικό και οικιστικό περιβάλλον, στους επιβλέποντες μηχανικούς (άρθρο 24 παρ. 1 Σ.), και μάλιστα με την απειλή κυρώσεων. Η ίδια διάταξη παραβιάζει και την ειδικότερη συνταγματική υποχρέωση του κράτους να λαμβάνει ρυθμιστικά μέτρα που θα εξυπηρετούν την λειτουργικότητα και την ανάπτυξη του οικιστικού περιβάλλοντος. Και τούτο διότι η συνταγματική αυτή υποχρέωση -λόγω ακριβώς του σκοπού στον οποίο αποβλέπει- επιβάλλει την πρόβλεψη ρυθμίσεων που θα επιτρέπουν στα αρμόδια κρατικά όργανα όχι μόνον κατασταλτικό αλλά και τον προληπτικό έλεγχο των οικοδομικών εργασιών, και μάλιστα ευρύ και λεπτομερή. Τέτοιο έλεγχο δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι συνιστά η απλή διαπίστωση από τις πολεοδομικές αρχές ότι τηρούνται οι βασικοί όροι δόμησης. Και ασφαλώς δεν συνιστά αναγκαίο και επαρκές ελεγκτικό μηχανισμό η υποχρεωτική ανάληψη της ευθύνης για την τήρηση των πολεοδομικών διατάξεων εκ μέρους των επιβλεπόντων μηχανικών.

Αρχή σελίδας