Προϋποθέσεις επιλογής εκπροσώπων στις ΕΠΑΕ

Θέμα: Προϋποθέσεις επιλογής εκπροσώπων στις ΕΠΑΕ

Το Δ.Σ. του ΣΑΔΑΣ – Πανελλήνιας Ένωσης Αρχιτεκτόνων έχοντας υπόψη τη διαχρονική εξέλιξη και τα προβλήματα των ΕΠΑΕ, διατύπωσε το παρακάτω πλαίσιο πάνω στο οποίο πρέπει να κινούνται όλοι οι εκπρόσωποι του κλάδου μας και εξέφρασε τις ακόλουθες θέσεις για τις οποίες προτείνεται όπως :

υπενθυμίζοντας επίσης ότι οι εκπρόσωποι των φορέων του κλάδου των αρχιτεκτόνων που διορίζονται στις πρωτοβάθμιες και δευτεροβάθμιες ΕΠΑΕ, θα πρέπει να πληρούν πέραν των άλλων και ορισμένες ελάχιστες προϋποθέσεις σχετικά με την επαγγελματική εμπειρία.
Σας παραθέτουμε τα σχετικά αποσπάσματα από τις διατάξεις της Απόφασης 31252/1530/87 «Σύσταση, σύνθεση και λειτουργία Επιτροπών Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου(ΕΠΑΕ)» (ΦΕΚ 482 Δ της 29.5.1987) σχετικά με την εμπειρία των μελών:

Α) ΕΜΠΕΙΡΙΑ μελών πρωτοβάθμιων ΕΠΑΕ:
«Τα μέλη της πρωτοβάθμιας ΕΠΑΕ πρέπει να διαθέτουν εμπειρία τουλάχιστον 6 χρόνων από την κτήση άδειας άσκησης του επαγγέλματος ή διάκριση (τουλάχιστον ‘’έπαινο") σε πανελλήνιο αρχιτεκτονικό διαγωνισμό, ανεξάρτητα από το χρόνο κτήσης άδειας άσκησης επαγγέλματος.»

«Τα μέλη της δευτεροβάθμιας ΕΠΑΕ πρέπει να διαθέτουν εμπειρία τουλάχιστον 8 χρόνια από την κτήση άδειας άσκησης του επαγγέλματος ή διάκριση (τουλάχιστον βραβείο) σε πανελλήνιο αρχιτεκτονικό διαγωνισμό, ανεξάρτητα από το χρόνο κτήσης  άδειας άσκησης επαγγέλματος.»

Α. ΕΝΙΑΙΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΚΡΙΣΗΣ – ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ

Ο ΣΑΔΑΣ – Πανελλήνια Ένωση Αρχιτεκτόνων πιστεύει καταρχήν, ότι η πιστή τήρηση της ισχύουσας νομοθεσίας αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση για την αποτελεσματική λειτουργία τους. Η σωστή ερμηνεία και τήρηση των Πολεοδομικών διατάξεων και όχι οι υποκειμενικές ερμηνείες των νόμων και των εγκυκλίων και ο έλεγχος πληρότητας των διαφόρων μελετών τόσο των ιδιωτών όσο και των δημόσιων φορέων και οργανισμών, πρέπει επίσης να αποτελούν μέλημα των Πολεοδομικών Υπηρεσιών.

Οι μελέτες διαβιβάζονται στην ΕΠΑΕ, ύστερα από έλεγχο πληρότητας και εφαρμογή των πολεοδομικών διατάξεων από την Υπηρεσία. Η τήρηση των όρων αυτών αποτελούν την απαραίτητη προϋπόθεση για την ίδια τη κρίση των ΕΠΑΕ.

Λεπτομερής καθορισμός προδιαγραφών των προς υποβολή ελέγχου μελετών. Για μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα στην παρουσίαση κάθε μελέτης είναι απαραίτητος ο έλεγχος ένταξης της κατασκευής στο περιβάλλον σε σχέση με ύψη, όγκους, στοιχεία όψεων και τον εν γένει χαρακτήρα της περιοχής και όχι μόνο η αντιμετώπιση της αισθητικής, κάθε μεμονωμένου κτιρίου. Πρέπει λοιπόν να ελέγχεται με την άρτια παρουσίαση της μελέτης μαζί με την υποβολή ευκρινών φωτογραφιών, αναπτυγμάτων, και άλλων στοιχείων (ανάλογα με την κλίμακα και τις απαιτήσεις του έργου) και η συνέπεια προς τις παρακάτω αρχιτεκτονικές και πολεοδομικές προδιαγραφές :

Αρχιτεκτονικές προδιαγραφές

Πολεοδομικές προδιαγραφές

Σχέσεις κτιρίου και περιβάλλοντος χώρου
Σχέσεις τοπίου – ελεύθερων χώρων
Σχέσεις κτιρίου και κάλυψης στο οικόπεδο
Διαλεκτική ένταξη του κτιρίου (διατήρηση του υπάρχοντος πολεοδομικού ύφους ή ένταξη κατ’ αντίθεση με το περιβάλλον πολεοδομικό ύφος)

Πρέπει επίσης να εφαρμόζονται με συνέπεια τα εδάφια στ και η του άρθρου 3 της υπ. Αριθμ. 31252/87 Υπουργικής απόφασης με την οποία «... οι μελέτες ελέγχονται από τις ΕΠΑΕ με βάση την αρχιτεκτονική άποψη που επέλεξε ο μελετητής, ο έλεγχος αφορά τη σωστή και ολοκληρωμένη έκφρασή της, η δε τυχόν απορριπτική απόφαση της ΕΠΑΕ πρέπει να αιτιολογείται με σαφήνεια....».
Σκοπός του ελέγχου είναι σύμφωνα με την παραγρ. 4 43424/7604/88 της Υπουργικής απόφασης «να εξασφαλίζονται οι καλύτεροι δυνατοί όροι διαβίωσης των χρηστών τόσο των υπαρχόντων όσο και των νεοανεγειρόμενων κτιρίων, παράλληλα με τη προστασία του περιβάλλοντος, την κατά το δυνατό διατήρηση των φυτειών και τη λειτουργικότερη οργάνωση των ακαλύπτων χώρων του οικοπέδου και ολόκληρου του οικοδομικού τετραγώνου». Οι όροι διαβίωσης πρέπει να εκτιμώνται σύμφωνα με τα σταθερότυπα φωτισμού, αερισμού και ηλιασμού, τη λειτουργικότητα της κάτοψης του νεοαναγειρόμενου κτιρίου, τη διατήρηση του υφιστάμενου πρασίνου όχι μόνο γενικά αλλά και με τη δυνατότητα να ενταχθεί λειτουργικά στη συγκεκριμένη μελέτη και την εξασφάλιση της ιδιωτικότητας.

Πρέπει να αναδειχθεί η αξία της αιτιολογικής έκθεσης σαν ουσιαστικό στοιχείο της μελέτης. Η έκθεση αυτή πρέπει να επεξηγεί ολοκληρωμένα την πρόταση, να αναφέρεται στα χαρακτηριστικά του οικοπέδου και του ευρύτερου χώρου, τους περιορισμούς που αντιμετώπισε ο μελετητής και τα αιτήματα του εργοδότη, ώστε να αναπτυχθούν και να προβληθούν τα κοινά σημεία αναφοράς μεταξύ της επιτροπής και του μελετητή, να διευκολυνθεί το ίδιο το έργο της και η προσέγγιση προς την κρινόμενη μελέτη.

Β. ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ – ΔΙΕΥΡΥΝΣΗ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ

Κοινή διαπίστωση αποτελεί επίσης ο έλεγχος των κατασκευών, που σήμερα ουσιαστικά είναι υποτυπώδης, αρχής γενομένης έστω από έργα που έχουν ελεγχθεί από τις ΕΠΑΕ, πρέπει να εφαρμοστεί με ευθύνη των Υπηρεσιών αλλά και την συνδρομή των ιδίων των ΕΠΑΕ, εφόσον κριθεί αναγκαίο.

Από την άλλη πλευρά, ο ρόλος των ΕΠΑΕ ως Επιτροπών αρχιτεκτονικού αλλά και πολεοδομικού ελέγχου μπορεί να ενισχυθεί με την εστίαση του αντικειμένου των στους τομείς μείζονος σημασίας όπως:

την προστασία της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς και κυρίως των «υπό κατεδάφιση» αξιόλογων κτιρίων που δεν καλύπτονται από χαρακτηρισμό ως διατηρητέων
τις κατασκευές σε περιοχές ιδιαίτερης σημασίας για το φυσικό περιβάλλον
τις σημαντικές οικιστικές περιοχές (πλατείες, βασικοί οδικοί άξονες, περιοχές έντονης ανοικοδόμησης και επεκτάσεων σχεδίων πόλεων κ.α.)
τα έργα διαμόρφωσης υπαιθρίων χώρων και στοιχείων αστικού εξοπλισμού.

Γ. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΣΥΛΛΟΓΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΚΠΡΟΣΩΠΗΣΕΙΣ - ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΩΝ ΜΕΛΩΝ ΤΩΝ ΕΠΑΕ

Για την διασφάλιση της διαφάνειας στην επιλογή των εκπροσώπων του κλάδου στις ΕΠΑΕ αλλά και την ενδυνάμωση του θεσμού με την συμμετοχή όσο το δυνατόν περισσότερο έμπειρων συναδέλφων προτείνουμε τα παρακάτω:

Για την κατάρτιση του καταλόγου εκπροσώπων να εφαρμόζονται διαδικασίες «αντικειμενικής επιλογής». Προς αυτή την κατεύθυνση πρέπει οι διαδικασίες να γίνουν πιο συγκεκριμένες και η κρίση να στηρίζεται σε αντικειμενικά δεδομένα. Οι εκπρόσωποι πρέπει να εναλλάσσονται, να αποφεύγονται δηλαδή φαινόμενα «μόνιμης εκπροσώπησης» καθώς και εκπροσώπηση από συναδέλφους με εμφανή προσωπικά κωλύματα και στα κριτήρια που ήδη υπάρχουν πρέπει να ζητείται η προσκόμιση σύντομου βιογραφικού σημειώματος του ενδιαφερόμενου.

Να εξασφαλίζεται κυκλική εκπροσώπηση από συναδέλφους αρχιτέκτονες του ευρύτερου Δημόσιου Τομέα και όχι μόνο από τα πολεοδομικά γραφεία. Για το σκοπό αυτό θα γίνουν οι σχετικές ενέργειες από το ΔΣ του ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ. Η δε επιλογή τους θα πρέπει να γίνεται με αξιοκρατικά κριτήρια, βάσει βιογραφικού και άλλων αξιόπιστων κριτηρίων.

Η συνολική προσωπική και επαγγελματική πορεία των συναδέλφων που επιλέγονται να εκπροσωπήσουν τους φορείς στις ΕΠΑΕ πρέπει να είναι από τα πιο σημαντικά κριτήρια και η τήρηση μια αψεγάδιαστης και κοινά αποδεκτής επαγγελματικής δεοντολογίας είναι στοιχεία επιλογής που θα πρέπει να λαμβάνονται σημαντικά υπόψη.

Δ. ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ – ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΠΑΕ

Η βελτίωση των συνθηκών και του περιβάλλοντος εργασίας των ΕΠΑΕ καθώς και η επίλυση των λειτουργικών προβλημάτων είναι στις άμεσες προτεραιότητες του κλάδου μας. Το πλέγμα των θεμάτων που αναφέρονται :

Στο περιβάλλον εργασίας, στο φόρτο, στην εξυπηρέτηση των μελετητών, στη δυνατότητα ύπαρξης πλήρους και λειτουργικού αρχείου, στην τήρηση πρακτικών, κωδικοποίησης των αποφάσεων πρέπει να επιλυθούν άμεσα.

Ηλεκτρονική πρωτοκόλληση του φακέλου με τον ειδικό αύξοντα αριθμό πρωτοκόλλου της ΕΠΑΕ και συσχέτιση με το γενικό πρωτόκολλο της υπηρεσίας.

Αυστηρή τήρηση της προτεραιότητας στην συγκρότηση της ημερήσιας διάταξης και δημοσιοποίησή της προς τους ενδιαφερομένους.

Τήρηση ουσιαστικών πρακτικών από την γραμματεία της ΕΠΑΕ και ενημέρωση των ενδιαφερομένων για την πορεία του ελέγχου.

Αυστηρή τήρηση της ώρας έναρξης των συνεδριάσεων και καθιέρωση ανώτατου ορίου αριθμού μελετών που συζητούνται ανά συνεδρίαση.

Επίσης, πρέπει να βρει λύση και το θέμα της αποζημίωσης των μελών των ΕΠΑΕ.

Η αναβάθμιση του ρόλου των ΕΠΑΕ συναρτάται άμεσα με την ουσιαστική υιοθέτηση του θεσμικού ρόλου που καλούνται να υπηρετήσουν. Πρέπει όμως, οι κανόνες άσκησης της αρχιτεκτονικής και της τήρησης των νομίμων διαδικασιών, να τηρούνται από όλους τους συντελεστές που παρεμβαίνουν στο έργο των ΕΠΑΕ.