Θέμα : Σ/Ν «Ανάθεση και εκτέλεση δημοσίων
συμβάσεων εκπόνησης μελετών και παροχής
συναφών υπηρεσιών και άλλες διατάξεις»
Α.Π. 32574 Αθήνα 1 Δεκεμβρίου 2004
Προς
Τον Υπουργό ΠΕΧΩΔΕ
Κ. Γιώργο Σουφλιά
Αμαλιάδος 17
11523 Αθήνα
Κοινοποίηση
· Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος
· Περιφερειακοί Σύλλογοι Αρχιτεκτόνων & Τμήματα ΣΑΔΑΣ - ΠΕΑ
· Ενημερωτικό Δελτίο ΤΕΕ
· Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης - Εφημερίδες
Θέμα : Σ/Ν «Ανάθεση και εκτέλεση δημοσίων συμβάσεων εκπόνησης μελετών και παροχής συναφών υπηρεσιών και άλλες διατάξεις»
Σχετ.: Το με αριθ. 144/9.11.2004 έγγραφό σας
Κύριε Υπουργέ,
Σε απάντηση του παραπάνω σχετικού, σας στέλνουμε τις απόψεις του ΣΑΔΑΣ - Πανελλήνιας Ένωσης Αρχιτεκτόνων προκειμένου να ληφθούν υπόψη για τις τελικές επεξεργασίες του Υπουργείου.
Ωστόσο το Δ.Σ. του Συλλόγου επισημαίνει πως το σ/ν δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό ως κείμενο που προβλέπεται να μετατραπεί σε νόμο, που θα διέπει το πλέγμα των μελετών για την επόμενη 30ετία.
Για το Διοικ. Συμβούλιο
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ
Τ. ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΣ
Ο ΓΕΝ.ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
Θ. ΠΑΠΠΑΣ
Συνημμένα : 1
Θέσεις του ΣΑΔΑΣ - Πανελλήνιας Ένωσης Αρχιτεκτόνων στο σ/ν για «την
ανάθεση και εκτέλεση δημοσίων συμβάσεων, εκπόνησης μελετών και παροχής
συναφών υπηρεσιών και άλλων διατάξεων»
ΑΘΗΝΑ, ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2004
Α. Οικονομική προσφορά για την ανάθεση μελετών στον υποψήφιο ανάδοχο
ή πολιτικές ανταγωνισμού και επαγγελματική πρακτική στον τομέα της αρχιτεκτονικής
1. Είναι παγιωμένο πλέον στην Ευρωπαϊκή Ένωση πως η αρχιτεκτονική είναι
θεμελιώδες χαρακτηριστικό της ιστορίας, του πολιτισμού και της ζωής σε
κάθε χώρα της Ε.Ε.
Τα κράτη μέλη εξουσιοδοτούνται να καθιερώσουν υποχρεωτικές τιμολογήσεις λαμβάνοντας υπόψη το δημόσιο συμφέρον και όχι βέβαια μόνο το συμφέρον του επαγγέλματος. Συγχρόνως όμως πρέπει να προστατεύσουν τα υψηλά ηθικά και ποιοτικά standards τα οποία εκπροσωπούν τα ελευθέρια επαγγέλματα και τα οποία εμπιστεύονται οι πελάτες τους.
Είναι προφανές πως οι απαραίτητοι κανόνες για κάθε επάγγελμα :
- που διασφαλίζουν την αμεροληψία, την επάρκεια, την υπευθυνότητα όλων των συντελεστών του επαγγέλματος.
- που εμποδίζουν τις συγκρούσεις συμφερόντων, την παραπλανητική διαφήμιση,
δεν αποτελούν φραγμό στην ελεύθερη κίνηση των υπηρεσιών, δεν θεωρούνται ως περιορισμοί στον ανταγωνισμό, στα πλαίσια του άρθρου 81 της συνθήκης.
Σημειώνεται ότι το Ε.Κ. (5.4.2001) έχει εκφράσει την άποψη πως «μόνο οι υποχρεωτικές αμοιβές που έχουν οριστεί από επαγγελματικές ενώσεις μπορεί να θεωρηθούν αποφάσεις που υιοθετούνται και που υπόκεινται στους κανόνες ανταγωνισμού».
Πρέπει δηλαδή να παρέχονται οι απαραίτητοι πόροι για κάθε αρχιτεκτονική υπηρεσία, καθώς και η κατάλληλη αποζημίωση. Πρέπει να καθορίζεται χρηματική αξία ανά μονάδα χρόνου.
Έτσι οι κλίμακες αμοιβών και οι κώδικες δεοντολογίας δίνουν στα ελευθέρια επαγγέλματα την ανεξαρτησία και την ευχέρεια να αναπτύξουν ιδέες για το κατασκευασμένο περιβάλλον ανταποκρινόμενα στους κανόνες της οικοδόμησης :
- χωρίς τάση περιορισμού των στόχων της οικοδόμησης σε θέματα οικονομίας και αγοράς,
- χωρίς παράβλεψη των εννοιών της διάρκειας, της αισθητικής, του περιβάλλοντος.
Τονίζουμε με έμφαση πως στα ελευθέρια επαγγέλματα οι κλίμακες αμοιβών θεωρούνται εργαλεία για την αποτίμηση της πνευματικής εργασίας - λειτουργίας, πριν αυτή τελειώσει.
Άλλωστε το κόστος σχεδιασμού χαμηλής αισθητικής και λειτουργικότητας μπορεί να είναι σημαντικό για τους καταναλωτές :
- τόσο οικονομικά (εφόσον απαιτηθεί να γίνουν διορθώσεις στην αρχική κατασκευή)
- όσο και για μη οικονομικούς λόγους (να ζει δηλαδή κανείς σε ατελές περιβάλλον).
Για τον ΣΑΔΑΣ - ΠΕΑ οι κλίμακες αμοιβών παρέχουν διαφάνεια στο κόστος των αρχιτεκτονικών υπηρεσιών. Ταυτόχρονα το κράτος (λόγω του ανταγωνισμού) δεν μπορεί να λαμβάνει μέτρα νομοθετικού χαρακτήρα που μπορούν να καταστήσουν επί της ουσίας ανενεργούς τους κανόνες του ίδιου του ανταγωνισμού.
Ακριβώς γι' αυτούς τους λόγους οι κανόνες ανταγωνισμού δεν αντικρούονται από τους πίνακες αμοιβών όταν επιπροσθέτως :
- εξουσιοδοτούνται από τον νόμο,
- οι φορείς του οικονομικού τομέα που σχετίζονται με το θέμα εκπροσωπούνται, όταν λαμβάνεται η απόφαση,
- τηρούνται τα κριτήρια δημόσιου συμφέροντος που ορίζονται στο νόμο
- οι δημόσιες αρχές δεν εκχωρούν το αποκλειστικό δικαίωμα σε ιδιωτικούς οικονομικούς φορείς.
2. Οι προβλέψεις του νομοσχεδίου διαιωνίζουν την πρακτική της προεκτίμησης της αμοιβής με ανεπαρκή στοιχεία. Ορίζεται με σαφήνεια η κατ' αποκοπή οικονομική προσφορά - για όλες τις περιπτώσεις - χωρίς κάτω όριο. Δεσμεύεται δε τέλος ο ανάδοχος για την ολοκλήρωση της μελέτης με βάση την οικονομική προσφορά, ασχέτως εάν η προεκτίμηση της υπηρεσίας και η οικονομική προσφορά αποδειχθούν ανεπαρκείς.
Είναι φανερό ότι δεν μπορεί να δομηθεί κανένα πλαίσιο ανάθεσης μελετών σε τέτοια δεδομένα. Αυτό αντίκειται ακόμα - πέραν των παραπάνω αναφερθέντων - και στην οδηγία 2004/18/ΕΚ/31.03.04 όπου αναφέρεται πως τα κριτήρια ανάθεσης δεν πρέπει να θίγουν την εφαρμογή των εθνικών διατάξεων που διέπουν την αμοιβή ορισμένων υπηρεσιών, όπως π.χ. οι αμοιβές αρχιτεκτόνων, μηχανικών, δικηγόρων κλπ.
3. Αποδεκτό πλαίσιο για οικονομική προσφορά, ως συστατικού στοιχείου για την ανάθεση μελετών σε υποψήφιους αναδόχους είναι :
3.1. Οι ελάχιστες αμοιβές στο κατώτερο επίπεδο πρέπει να διασφαλίζουν την ποιότητα και την αντιστοίχηση με συγκεκριμένες προδιαγραφές.
3.2. Η αποδέσμευση της ελάχιστης αμοιβής από τον προϋπολογισμό του έργου, για όλες τις κατηγορίες μελετών και η καθιέρωση οικονομικής προσφοράς μεταξύ ελαχίστων και μεγίστων αμοιβών.
4. Η υλοποίηση των παραπάνω πραγματοποιείται μόνο με την θέσπιση ενός νέου κώδικα ελαχίστων αμοιβών και ταυτόχρονα με την θέσπιση νέου κώδικα προδιαγραφών εκπόνησης μελετών.
Αυτός ακριβώς ο υπολογισμός των αμοιβών πρέπει να γίνεται επί τη βάσει των μονάδων φυσικού αντικειμένου του έργου, για όλες τις κατηγορίες μελετών με καθορισμό μέγιστης αμοιβής μελέτης.
Έτσι η οικονομική προσφορά των υποψήφιων μελετητών θα αναφέρεται σε ποσοστό αύξησης (π.χ. από 0 έως 30%) της ελάχιστης αμοιβής, όπως αυτή θα προκύπτει από τον κώδικα αμοιβών. Επιπλέον εφόσον έχει οριστικοποιηθεί το φυσικό αντικείμενο της μελέτης, η συμβατική και τελική αμοιβή του αναδόχου θα προκύπτει μετά την εκπόνηση της προκαταρκτικής μελέτης ή προμελέτης.
Β. Κριτική προσέγγιση των διατάξεων του σ/ν
5. Οι προβλέψεις του Π.Δ. 541/78 που καθορίζουν τις κατηγορίες μελετών
πρέπει να αναθεωρηθούν και να επεκταθούν. Αυτό αποτελεί «ανεξάρτητη -
ξεχωριστή παρέμβαση» μετά από διάλογο. Για τον λόγο αυτό πρέπει να διατηρηθεί
το παραπάνω Π.Δ., μέχρι την έκδοση νεότερου (άρθρο 2).
6. Η ανάθεση εκπόνησης μελετών σε διάφορες εταιρείες των ΟΤΑ, πρέπει να αποκλειστεί. Γι' αυτό πρέπει να απαλειφθεί η έννοια των προγραμματικών συμβάσεων (άρθρο 3).
7. Οι αναθέσεις μελετών για διάφορες κατηγορίες πτυχίων δεν πρέπει να απαιτούν την προσκόμιση των ίδιων στοιχείων. Διαφορετικά πρέπει να αντιμετωπίζονται μεμονωμένοι μελετητές Α' τάξης και διαφορετικά εταιρείες μελετών Ε' τάξης (άρθρα 4 - 5).
8. Πρέπει να αναδιατυπωθούν όλες οι προβλεπόμενες διαδικασίες για την ανοικτή και κλειστή διαδικασία και οι έννοιες των κριτηρίων ποιοτικής επιλογής, των κριτηρίων ανάθεσης και τα ζητούμενα στοιχεία. Οδηγό πρέπει να αποτελέσει η Οδηγία 2004/18/ΕΚ.
Ταυτόχρονα πρέπει να αποκλειστεί η δυνατότητα συγκρότησης ευκαιριακών σχημάτων, ενώ ο αριθμός των υποψηφίων που επιλέγονται δεν μπορεί να είναι μικρότερος των πέντε (5). Ακόμα να αναδιατυπωθούν οι διατάξεις για τις εγγυήσεις που είναι δυσμενείς για τους μελετητές.
Τέλος στην περίπτωση ακύρωσης του διαγωνισμού - μετά την εκπόνηση των προκαταρκτικών μελετών - θα πρέπει να καταβάλλεται η προβλεπόμενη αμοιβή της προκαταρκτικής μελέτης (άρθρο 6).
9. Οι συμφωνίες - πλαίσιο (άρθρο 8) πρέπει να γίνονται για εξυπηρέτηση πιεστικών αναγκών κατασκευής μεγάλων και σύνθετων έργων, ενώ να συνάπτονται μόνο για μελέτες μιας κατηγορίας παρεμφερούς αντικειμένου.
10. Οι αναθέσεις σε συμβούλους δεν συνοδεύονται με προβλέψεις συγκρότησης σχετικού μητρώου συμβούλων, δεν καθορίζονται προϋποθέσεις άσκησης επαγγέλματος συμβούλου παροχής υπηρεσιών. Γι' αυτό πρέπει να καθοριστούν όροι και προϋποθέσεις άσκησης επαγγέλματος συμβούλου και της οργάνωσης εταιρείας συμβούλων. Επίσης να συγκροτηθεί αντίστοιχο μητρώο συμβούλων και εταιρειών συμβούλων.
Διαφορετικά η παγιωμένη πρακτική παροχής υπηρεσιών διοίκησης επίβλεψης μελετών και έργων θα συνεχιστεί καταστρατηγώντας τις προβλέψεις της Οδηγίας 2004/18/ΕΚ σχετικά με τα χρηματικά όρια (άρθρα 8 - 9 - 10 - 14).
11. Για τις αναθέσεις μελετών και υπηρεσιών με αμοιβές μικρότερες του ορίου της Ε.Ε., να συνεχίσει η ισχύς (για την εκδήλωση ενδιαφέροντος) των 20 ημερών από τη δημοσίευση στο Ενημερωτικό Δελτίο του ΤΕΕ, της προκήρυξης (άρθρο 13).
12. Το δικαίωμα συμμετοχής σε διαγωνισμούς και οργανισμών του δημοσίου πρέπει να αποκλειστεί καθώς διάφορες δημοτικές ή αναπτυξιακές εταιρείες δεν μπορεί να έχουν το δικαίωμα ίδρυσης εταιρειών μελετών (άρθρο 14).
13. Για την καταλληλότητα των υποψηφίων πρέπει να καθοριστούν προϋποθέσεις / κριτήρια. Επίσης η συγκεκριμενοποίηση οδηγιών προς τις αναθέτουσες αρχές θα αποκλείσει και τον πλημμελή έλεγχο αλλοδαπών μελετητών.
Επίσης όταν ζητείται ειδικός εξοπλισμός μεγάλης αξίας να δίδεται το δικαίωμα στον υποψήφιο ανάδοχο να επικαλείται τη χρήση εξοπλισμού άλλης επιχείρησης (άρθρα 17 - 18).
14. Δεν είναι δυνατόν να ζητείται η συγκρότηση υποχρεωτικά Κοινοπραξίας κατά την υποβολή εκδήλωσης ενδιαφέροντος. Αρκεί το προσύμφωνο και το συνυποσχετικό σύναψης Κοινοπραξίας. Ο καθορισμός κοινοπρακτικών σχημάτων θα μπορούσε να οριστεί για συμβάσεις ύψους 3 εκ. € (άρθρο 20).
15. Τα πτυχία της εταιρείας μελετών συγκροτούνται από τα ατομικά πτυχία
των μετόχων των υπαλλήλων που δίδουν το ατομικό πτυχίο στη εταιρεία. Δεν
είναι δυνατόν να ενισχύονται ευκαιριακές εταιρείες χωρίς μόνιμη διασύνδεση
με τη δομή της μελετητικής εταιρείας. Ακόμα οι μελετητές που συγκροτούν
το μελετητικό πτυχίο εταιρείας πρέπει να δηλώσουν έδρα, την έδρα της εταιρείας
(άρθρο 39).