ΘΕΜΑ 2^ο: ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ

Συνάδελφοι,

Παρακολουθώντας τη λειτουργία του συλλόγου στη θητεία του νέου ΔΣ του και συμβάλλοντας, στο μέτρο των δυνατοτήτων μου ως μέλος του Προεδρείου της Αντιπροσωπείας, στην προσπάθεια της νέας διοίκησης να βρει τον βηματισμό της, θεωρώ υποχρέωσή μου να επισημάνω εκείνα τα ζητήματα του Προγραμματισμού που θεωρώ έως και «προαπαιτούμενα» προκειμένου ο ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ να καταστεί βιώσιμος και να προσεγγίσει τις αρχές δημοκρατικής λειτουργίας και τους στόχους εκείνους που δίνουν υπόσταση στην ύπαρξή του.

Η σημερινή τοποθέτηση έχει επηρεαστεί επίσης από την όποια εμπειρία έχω από τις συζητήσεις κατά την προηγούμενη θητεία διοίκησης του ΣΑΔΑΣ, σε Αντιπροσωπείες, Συντονιστικά και Περιφερειακές συσκέψεις (Κρήτη, Πελοπόννησος) αλλά και με μεμονωμένους Προέδρους Τμημάτων και Συλλόγων της Περιφέρειας.

Το πνεύμα που τη διαπνέει είναι πως όσο καλός και να είναι ο Προγραμματισμός και οι προθέσεις της κάθε διοίκησης του ΣΑΔΑΣ, είναι πρακτικά ανεφάρμοστος αν δε λυθούν τα βασικά θέματα δομής, λειτουργίας και, κατ’ επέκταση, ανεξάρτητης και οικονομικά βιώσιμης ύπαρξής του.

Ειδικότερα στη σημερινή συγκυρία όπου, πέρα από την οικονομική βιωσιμότητα του Συλλόγου και των μελών του, τα επαγγελματικά θέματα (με την έννοια της νομοθετικής κατοχύρωσης του επαγγέλματος του Αρχιτέκτονα σε συνδυασμό με τη θεσμοθέτηση της Αρχιτεκτονικής ως δραστηριότητας) είναι επίκαιρα, όσο και φλέγοντα, πιστεύω ότι με την πρόταση της άμεσης ενεργοποίησης του συλλόγου στη συγκεκριμένη κατεύθυνση, εκφράζεται το κοινό αίσθημα μεγάλου αριθμού συναδέλφων.

Σταχυολογώντας από τον προτεινόμενο σήμερα για ψήφιση Προγραμματισμό παραθέτω:

«…..Σε αυτή την προσπάθεια πρέπει να αναζητήσουμε συνέργειες και να οικοδομήσουμε σταθερές και ουσιαστικές σχέσεις, με διαφάνεια και σεβασμό στις όποιες διαφορές με τις οργανωμένες συλλογικότητες στο χώρο των μηχανικών, τα πανεπιστήμια και τις αυτόνομες επιστημονικές – ερευνητικές ομάδες, τους δήμους και τις περιφέρειες, τις κοινωνικές συλλογικότητες που ενεργοποιούνται σε θέματα που μπορούμε να παρέμβουμε, και βέβαια με τα υπόλοιπα Τμήματα και τους Συλλόγους Αρχιτεκτόνων σε όλη την Ελλάδα, δίνοντας ουσιαστικό περιεχόμενο σε μια ισόρροπη σχέση Αθήνας και περιφέρειας….»

«..Στον αγώνα επιβίωσης του ίδιου του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων μέσα στην τρέχουσα συνθήκη πρωτοφανούς οικονομικής ασφυξίας, στην κατεύθυνση της οικονομικής, λειτουργικής και θεσμικής ανεξαρτησίας του..»

«..Η τρέχουσα οικονομική κατάσταση του ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ, δυσμενής σε βαθμό που θέτει δομικά ζητήματα για τη συνέχιση της ύπαρξης και της λειτουργίας του, επιβάλλει την ειδική εστίαση του προγραμματισμού δράσεων του Συλλόγου σε στοχευμένες πρωτοβουλίες με στόχο την οικονομική επιβίωση και ανάκαμψή του, με ταυτόχρονη διατήρηση και υπεράσπιση της οικονομικής, θεσμικής και λειτουργικής ανεξαρτησίας του…»

«…Στην κατεύθυνση αυτή, ο ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ αναλαμβάνει την ευθύνη:

• μελέτης της καλύτερης δυνατής πανελλαδικής λειτουργίας, συγκρότησης και συντονισμού των Τμημάτων και των Συλλόγων,
• της αποτύπωσης σχετικών θέσεων και απόψεων από τα συλλογικά όργανα των αρχιτεκτόνων αλλά και μεμονωμένα μέλη του ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ,
• επεξεργασίας του καταστατικού και εντοπισμού των δυσλειτουργιών του, οι οποίες έχουν διαπιστωθεί, με ορίζοντα την άμεση σύγκλιση καταστατικής συνέλευσης,
• της ενεργοποίησης αντίστοιχων επιτροπών και ομάδων εργασίας στα πλαίσια των περιφερειακών Τμημάτων και Συλλόγων, για τον ουσιαστικότερο συντονισμό στην παραγωγή προτάσεων και θέσεων,
• συγκέντρωσης της απαιτούμενης νομικής πληροφορίας για τη διοικητική αναδιοργάνωση του ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ και τυχόν τροποποιήσεις του Καταστατικού του,
• της σχετικής ενημέρωσης του ΔΣ και της Αντιπροσωπείας των μελών του,
• υποστήριξης της δουλειάς της γραμματείας με τη συμμετοχή όλων στην πληροφόρηση, την άμεση ανταπόκριση στα ερωτήματα και την εθελοντική προσφορά των μελών του σε κομβικές και ζωτικές λειτουργίες του Συλλόγου..»

«..Το τρέχον ΔΣ του ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ αναλαμβάνει τη διεκπεραίωση του έργου της διοικητικής αναδιάρθρωσης του Συλλόγου και την επίλυση διοικητικών και θεσμικών προβλημάτων που θέτουν αναχώματα στη δημοκρατική λειτουργία, την αντιπροσώπευση των μελών του πανελλαδικά και την απαγκίστρωση των συλλογικών οργάνων των αρχιτεκτόνων από ιδιωτικά, ατομικά και τοπικά συμφέροντα.

Οι αποφάσεις για τις απαιτούμενες αλλαγές στη δομή και τη λειτουργία του ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ θα ληφθούν από ειδική καταστατική συνέλευση της Αντιπροσωπείας του…»

Επικαιροποιώντας από τις τοποθετήσεις μας σε προηγούμενες Αντιπροσωπείες οι οποίες, για λόγους που δεν είναι αντικείμενο της παρούσας συζήτησης να αναλυθούν, δεν έχουν τύχει μέχρι σήμερα της αποδοχής εκείνης που θα συνέβαλλε στην απαιτούμενη ενεργοποίηση ώστε να αποκτήσει ο ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ τις προϋποθέσεις δημοκρατικής και συλλογικής λειτουργίας που αρμόζουν στην Πανελλήνια έκφραση και εκπροσώπηση των Αρχιτεκτόνων, αναφέρω:

(Αντιπροσωπία της 7ης/7/12)

Τα τμήματα προβλέπονται από το καταστατικό του ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ και είναι υπεύθυνα για τον γεωγραφικό τομέα ευθύνης τους. Λειτουργούν με Κανονισμούς και Γεν. Συνελεύσεις, οικονομικά όμως με ευθύνη (κάτω από το ΑΦΜ) του. Είναι οργανωτικά ανεξάρτητα, με ελευθερία κινήσεων και αποφάσεων αλλά δεν έχουν οικονομική αυτονομία. Οικονομικά λειτουργούν ως «υποκαταστήματα» και, πρακτικά, ο ΣΑΔΑΣ είναι υπεύθυνος για τις επιλογές τους. Θα πρέπει λοιπόν να προσδιορισθεί ο μηχανισμός με τον οποίο η οργανωτική ανεξαρτητοποίηση των τμημάτων θα αντανακλάται και στην οικονομική διαχείριση χωρίς να χαθεί η συνοχή του Συλλόγου.

Σ’ αυτή την κατεύθυνση θα πρέπει να αντιμετωπισθεί και η οργανωτική πολυπλοκότητα που δημιουργείται από την συνύπαρξη στη δομή του ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ τμημάτων και συλλόγων.

Έχουν ωριμάσει πλέον οι συνθήκες για την ομογενοποίηση της διάρθρωσης του ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ ώστε να λειτουργήσει σ’ ένα σταθερό οργανόγραμμα και με σαφείς – ευδιάκριτες σχέσεις.

Είναι σαφές ότι η θεσμική συλλειτουργία μεταξύ των δύο αυτών μορφών τοπικής οργάνωσης του ΣΑΔΑΣ – ΠΕΑ, πέρα από τις όποιες καλές προθέσεις, είναι ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΗ και κινείται σε πολλές περιπτώσεις στα όρια του ορθολογισμού και της νομιμότητας, ειδικότερα σε ότι αφορά στην ΕΚΛΟΓΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ και στα ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ.

Με βάση τα παραπάνω, μία κατεύθυνση θα μπορούσε να είναι να γίνει αλλαγή στο καταστατικό του ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ ώστε να μπορεί να δεχθεί ένα συγκεκριμένο τύπο επιμέρους καταστατικού που θα γίνει αποδεκτό από όλα τα τμήματα. Σ’ αυτό το πλαίσιο θα μπορούσαν να μετεξελιχθούν και τα Συντονιστικά από συναντήσεις ενημερωτικού – γνωμοδοτικού χαρακτήρα σε όργανα στρατηγικού σχεδιασμού με την αντίστοιχη καταστατική τροποποίηση όλων των φορέων που εκπροσωπούνται (Τμήματα και Σύλλογοι). Αυτή είναι μία περίπτωση, που θα μπορούσε να στοχεύσει στη λειτουργία του ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ ως δευτεροβάθμιο όργανο με πρωτοβάθμια τα τμήματά του σαν πρώτο βήμα για να επιδιώξει, μακροπρόθεσμα, τη θεσμική κατοχύρωση του ρόλου που θα του επιτρέψει να μετεξελιχθεί σε Αρχιτεκτονικό Επιμελητήριο (α’ εναλλακτική).

Μέχρι να προσδιοριστούν άλλοι τρόποι που, μέσα από μια διαφοροποιημένη δομή, θα επιλυθεί το πρόβλημα της οικονομικής στήριξης των εξόδων όσων εκλεγμένων από την Περιφέρεια μετέχουν στη λειτουργία των οργάνων του, ώστε να διασφαλιστεί η με τους ίδιους όρους απρόσκοπτη δημοκρατική τους λειτουργία, προτείνεται η:

Διαφοροποίηση της οικονομικής ενίσχυσης των μελών της Αντιπροσωπείας του ΣΑΔΑΣ ΠΕΑ με δυνατότητα αυτοχρηματοδότησης του συνόλου των μελών με κατανομή του κόστους σε όλους τους εκλεγμένους.

Ενδεικτικά, ένα κόστος επιβάρυνσης 100€ σε κάθε μέλος της αντιπροσωπείας θα είχε ως αποτέλεσμα την εξασφάλιση της δυνατότητας σύγκλισης τουλάχιστον 3 Αντιπροσωπειών. Θα πρέπει να αποφασίσουμε αν θέλουμε ένα σύλλογο όπου η συμμετοχή στα όργανα θα αποτελεί τιμή και όχι λόγο προσωπικής – επαγγελματικής προβολής.

 (Αντιπροσωπεία της 29ης/6/13)

Επιπρόσθετα, με την οικονομική κρίση που βιώνει η χώρα, ο κλάδος μας και κατ’ επέκταση ο σύλλογός μας θα πρέπει να επανακαθορίσει οικονομικά βιώσιμα και επιχειρησιακά ευέλικτα και αντιπροσωπευτικά σχήματα λειτουργίας του.

Στην κατεύθυνση αυτή προτείνεται να προβληματιστούμε στην παρακάτω πρόταση νέας δομής του (2^η εναλλακτική):

 Με δεδομένη τη δυσκολία, οικονομική αλλά και ενεργοποίησης των μελών τους, στη λειτουργία πολλών (συλλόγων και) τμημάτων στις περιφερειακές ενότητες (κατακερματισμός, σπατάλη δυνάμεων) προτείνεται να δημιουργηθούν Περιφερειακοί Σύλλογοι Αρχιτεκτόνων (13, όσες και οι γεωγραφικές περιφέρειες) τα μέλη των Συμβουλίων των οποίων θα εκλέγονται σε κάθε περιφέρεια ανάλογα με τον πληθυσμό της.

 Από την μέχρι τώρα εμπειρία μας στον ΣΑΔΑΣ και με δεδομένη την οικονομική μας κατάσταση (ατομική και συλλογική) αναρωτιόμαστει αν θα μπορέσει να δουλέψει η βάση των 50 συλλόγων. Πρακτικά, οι μέχρι στιγμής υπάρχοντες, εκτός λίγων εξαιρέσεων, φυτοζωούν και παρουσιάζουν τάσεις συσπείρωσης (βλ. περιφερειακές συσκέψεις). Γι αυτό και προτείνουμε η ΠΕΑ να έχει να κάνει με Περιφερειακούς Συλλόγους, που είναι σίγουρο ότι θα συγκεντρώνουν αξιόπιστο αριθμό μελών.

Από εκεί και κάτω να υπάρχει το σχήμα στην οργανωτική δομή αλλά να είναι στη διακριτική ευχέρεια κάθε περιφέρειας, ανάλογα με τη δυναμική της, αν θα διατηρήσει συλλογική έκφραση σε επίπεδο περιφερειακής ενότητας ή όχι. Η αντιπροσώπευση όμως στην ΠΕΑ, η οικονομική της στήριξη και οι εκλογές των οργάνων της να έχουν να κάνουν με το επίπεδο της Περιφέρειας.

Η ελευθερία που αναφέρεται για την οργάνωση και διαχείριση όσων συλλόγων παραμείνουν ή δημιουργηθούν σε Περιφερειακές Ενότητες θα έχει να κάνει με τη σχέση τους με τον Περιφερειακό σύλλογο. Οι Περιφερειακοί σύλλογοι να έχουν κοινό καταστατικό, δικαιώματα  και υποχρεώσεις έναντι της ΠΕΑ. Με τον τρόπο αυτό γίνεται ουσιαστικότερη και λιγότερο γραφειοκρατική (μειώνοντας ταυτόχρονα και τις απαιτήσεις από τη γραμματειακή υποστήριξη) η σχέση της ΠΕΑ με την περιφέρεια. Θα πρέπει να διερευνηθεί αν αυτό το σχήμα δουλεύει νομικά.

 Η αντιπροσωπεία θα συντίθεται και από περιφερειακούς συμβούλους (από κάθε Περιφέρεια ανάλογα με τον πληθυσμό της).  Τα μέλη του ΔΣ του ΣΑΔΑΣ θα εκλέγονται και από τους περιφερειακούς συμβούλους.

 Θα μπορούσε ίσως να συζητηθεί και η ιδέα για επιμέρους  Αντιπροσωπείες σε μεγάλους Περιφερειακούς συλλόγους (να υπάρχει στο κοινό καταστατικό η δυνατότητα και ο τρόπος και να τον υιοθετούν εφόσον κρίνουν) θα πρέπει όμως να υπάρχει και το αντίστοιχο όργανο της ΠΕΑ, αποφασιστικό και αμεσοδημοκρατικό. Έτσι θα υπάρχει μια αντιπροσώπευση της βάσης στο επίπεδο της Περιφέρειας και της Περιφέρειας στην ΠΕΑ.

Με τον ίδιο τρόπο οι σημερινές περιφερειακές συσκέψεις θα είναι τα κατά περιφέρεια συντονιστικά και θα προηγούνται του Συντονιστικού της ΠΕΑ ώστε να διασφαλίζεται η, απαραίτητη για την ουσιαστική του λειτουργία, προεργασία.

Οι Περιφερειακοί Σύλλογοι αναλαμβάνουν τη συνεννόηση  με τη βάση τους που μπορεί να είναι, ανάλογα με τη δυναμική της κάθε περιοχής, τα μέλη τους ή/και τοπικά τμήματα σε κάθε Περιφερειακή Ενότητα που θα εστιάζουν στα τοπικά ζητήματα και δράσεις. Εφόσον υπάρχει τοπικό τμήμα, εκπρόσωπός του θα συμμετέχει στις συνεδριάσεις του Περιφερειακού Συμβουλίου.

 Οι εισφορές θα συγκεντρώνονται από κάθε περιφέρεια και μέρος τους θα αποδίδεται στον ΣΑΔΑΣ ανάλογα με τον πληθυσμό της π.χ. Κρήτη 10.000 ευρώ κάθε έτος. Για να μπορεί η περιφέρεια να συμμετέχει της εκλογές, θα πρέπει να είναι ταμειακά τακτοποιημένη. Οι Περιφερειακοί Σύλλογοι θα έχουν βέβαια ξεχωριστό ΑΦΜ ώστε, αν έχουν περισσότερα έσοδα να τα διαχειρίζονται της θέλουν. Η κάθε Περιφέρεια μπορεί να εισπράττει τα χρήματα που θα δίνει στο ΣΑΔΑΣ με όποιο τρόπο θέλει, είτε με εισφορές μελών, είτε με χορηγίες κ.α.

 Οι Περιφερειακοί Σύλλογοι θα  έχουν κοινό καταστατικό και θα πραγματοποιούν συσκέψεις (συνελεύσεις) τουλάχιστον 4 φορές το χρόνο πριν από κάθε Συντονιστικό. Συντονιστικό με τη συμμετοχή του ΔΣ του ΣΑΔΑΣ θα πραγματοποιείται τουλάχιστον 4 φορές το χρόνο με, τουλάχιστον, 13 εκπροσώπους των Περιφερειών. Τα θέματα των Συντονιστικών θα έχουν γίνει ήδη γνωστά ώστε να συζητηθούν στον Περιφερειακό Σύλλογο, εκπρόσωπος του οποίου θα τα διαβιβάζει στο Συντονιστικό.

 Με τον τρόπο αυτό λύνουμε ένα βασικό πρόβλημα του ΣΑΔΑΣ – ΠΕΑ μέχρι σήμερα που προκύπτει από το γεγονός ότι, λόγω της ιστορικά ελλειμματικής συλλογικής συνείδησης στην χώρα, δημιουργούμε πρώτα δευτεροβάθμια ή και τριτοβάθμια όργανα και κατόπιν, σταδιακά, τα πρωτοβάθμια. Ο ΣΑΔΑΣ – ΠΕΑ θα προκύπτει ως δευτεροβάθμιο όργανο από της Περιφερειακούς Συλλόγους του που θα τον έχουν αποδεχθεί ως το ανώτατο συλλογικό όργανο των αρχιτεκτόνων με ότι αυτό συνεπάγεται στον τομέα της εφαρμογής των αποφάσεών του.

Με βάση τα παραπάνω θα πρέπει να γίνουν οι αντίστοιχες αλλαγές στο καταστατικό του ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ ώστε να μπορεί να δεχθεί ένα συγκεκριμένο τύπο επιμέρους καταστατικού που θα γίνει αποδεκτό από όλους τους Περιφερειακούς Συλλόγους. Σε αυτή την περίπτωση θα μπορούσε επίσης να λειτουργήσει ο ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ ως δευτεροβάθμιο όργανο με πρωτοβάθμια τους Συλλόγους (β^η εναλλακτική).

Ένα τελευταίο θέμα που, δεδομένης της οικονομικής δυσπραγίας που επηρεάζει τη συχνότητα σύγκλισης των οργάνων, θα πρέπει να προβλεφθεί στα νέα καταστατικά (ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ και Περιφερειακών Συλλόγων) είναι οι όροι, οι προϋποθέσεις και ο τρόπος που θα διασφαλίσουν τη δυνατότητα ηλεκτρονικής ψηφοφορίας σε επείγοντα και όχι καθοριστικά θέματα.

(Αντιπροσωπεία της 11ης/10/14)

Προτείνεται λοιπόν να αναλάβει κάθε επιμέρους Τμήμα και Σύλλογος του ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ την ευθύνη να διασφαλίσει έσοδα της τάξης που αντιστοιχεί στα μέλη του Χ 10 ευρώ/ μέλος.

Αφήνεται στη διακριτική του επιλογή ο τρόπος που θα επιλέξει για να το δρομολογήσει. Είναι σαφές ότι το μεγαλύτερο βάρος πέφτει στο Τμήμα Αττικής, που είναι το πολυπληθέστερο. Στο σημείο αυτό επισημαίνεται ότι στην παρούσα συγκυρία και στα πλαίσια της αλληλοϋποστήριξης και καλής συνεργασίας που ήδη υπάρχει (δεδομένης και της συστέγασης και κοινής γραμματείας) το βάρος αυτό θα αντιμετωπισθεί σε ένα βαθμό από κοινού με τον ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ.

Με βάση όλους τους παραπάνω προβληματισμούς προτείνεται, η Αντιπροσωπεία της 5^ης/2/2016, στα πλαίσια της συζήτησης του Προγραμματισμού της νέας διοίκησής του, να αποφασίσει και για την άμεση ενεργοποίηση των παρακάτω:

• Συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα (3 μήνες) για τη συγκέντρωση προτάσεων διοικητικής αναδιοργάνωσης του ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ στη βάση των αρχών που ήδη επισημάνθηκαν από τον προς ψήφιση Προγραμματισμό του. Η έκκληση για αποστολή προτάσεων απευθύνεται σε Συλλόγους, Τμήματα, Παρατάξεις, Μέλη (μεμονωμένα) του ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ. Η έκκληση (μπορεί να) συνοδεύεται με αποστολή του υλικού βάσης όποιων προτάσεων έχουν ήδη κατατεθεί.
• Χρονοδιάγραμμα επεξεργασίας (3 μήνες) των προτάσεων που θα κατατεθούν, από αντίστοιχη ομάδα εργασίας όπου θα υπάρχει νομοτεχνική υποστήριξη, με στόχο την ομαδοποίηση και σχηματοποίηση βιώσιμων εναλλακτικών μετεξέλιξης της δομής του ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ. Η ομάδα εργασίας μπορεί να προκύψει από τη σημερινή Αντιπροσωπεία και να συντονίζεται από / συνεργάζεται με την αντίστοιχη ΜΕ (Θ3).
• Απόφαση – Προγραμματισμός Καταστατικής Αντιπροσωπείας (Οκτώβριος 2016) όπου θα συζητηθούν οι εναλλακτικές που θα έχουν προκύψει και θα ληφθούν οι αποφάσεις.

Κλείνοντας συνάδελφοι θα ήθελα να αναφέρω ότι η δημοκρατική λειτουργία του συλλόγου δεν εξαντλείται στο να αποφασίζονται και τα αυτονόητα με πολύωρες και ατέρμονες συνεδριάσεις ΔΣ χωρίς πλήρη σύνθεση, αλλά εξαρτάται από τις ίσες ευκαιρίες συμμετοχής σε έναν δομημένο διάλογο με αρχή, μέση και τέλος, από την ιεράρχηση προτεραιοτήτων και από την ύπαρξη εισηγήσεων προς προβληματισμό.

Μαρία Φραντζή

ΕλΕΜ Αρχιτέκτονες

05.03.2016